پاسخ به تمام سوالات شما درباره طب سوزنی

می‌گویند داستان اولین درمان‌هایی که با طب سوزنی انجا م شده به ۵هزارسال قبل مربوط می‌شود؛ به زمانی که چینی‌ها برای درمان زخم سربازان‌ از سوزن‌های بسیار ریز یا سنگ‌های صیقلی نازک و تیز در جنگ‌هایشان استفاده می‌کردند. گذشت این همه سال، از اعتبار این روش درمانی در جهان کم نکرده که حتی باعث رشد و توسعه آن در اروپا و ایالات متحده  هم شده است.
 زمانی که دکتر امیر هومن کاظمی مدرک دکترای عمومی خود را گرفت  با چند استاد و پزشک و همکار مشورت می‌کند به این نتیجه می‌رسد که سراغ تخصص‌های معمول نرود و دنبال رشته‌ای جدید بگردد. وی با آشنایی هرچه بیشتر با رشته طب سوزنی و تاثیر درمانی داروهای گیاهی کنجکاو می‌شود که درباره‌اش بیشتر بداند. این کنجکاوی تا آنجا پیش می‌رود که برای تحصیل این رشته، حتی به چین می​رود.  وقتی طب سوزنی را باور می‌کند که موقع کار عملی در بیمارستان، تاثیرش را از نزدیک می‌بیند. وقتی که می‌بیند بیماری که بعد از سکته مغزی جز با ویلچر یا عصا قادر به راه رفتن نبوده است بعد از یک دوره درمان با طب سوزنی می‌تواند با پای خودش و بدون نیاز به هر وسیله دیگری راه برود، به کارایی این طب بیشتر واقف می‌شود.

 

 گفت‌وگوی ما با دکتر کاظمی درباره شیوه‌های کاربردی طب سوزنی برای درمان بیماری‌هایی است که دغدغه بیشتر خانواده‌هاست. دغدغه‌هایی مثل زیبایی و پوست، چاقی و لاغری، درمان دردهای قاعدگی، کاهش درد زایمان و تمام دغدغه‌هایی که برخی از آنها بیماری نیست ولی مشکل‌زاست. او معتقد است طب سوزنی تنها جنبه درمانی ندارد و می‌تواند در هر شرایطی به بهبود وضعیت آدم‌ها کمک کند. آنچه این مصاحبه را جالب می‌کند، نگاه واقع‌بینانه‌ای است که دکتر کاظمی به این روش درمانی دارد و  می‌گوید:«قرار نیست تاثیرات طب سوزنی را آنقدر بزرگ و باور نکردنی جلوه بدهیم که بسیاری از آدم ها در مواجهه با این شیوه از درمان، انتظار معجزه داشته باشند و من از تجربه‌های خود و استادانم حرف می‌زنم. تجربه هایی که گاهی صد درصد موثر و گاهی تا اندازه‌ای موثراست و گاهی حتی خیلی هم موثر نیست.»

 سخت‌ترین مرحله برای شما تشخیص است یا درمان؟

نحوه درمان هر بیمار با بیمار دیگر الزاما شبیه نیست. ممکن است با دو بیماری یکسان، برخورد متفاوتی شود که به علائم بیماری در بدن بیمار مربوط می‌شود. تست‌های اولیه مثل نبض، زبان، اجابت مزاج و میزان خواب معلوم می‌کند بیمار در کدام گروه قرار می‌گیرد و چطور باید درمان شود. این خیلی مهم است. این که مثلا در طب سوزنی نمی‌شود گفت که برای درمان سردرد فقط این ۴ نقطه وجود دارد و باید فقط  با همین ۴ نقطه بیمار را درمان کرد. بله برای درمان سردرد چهار نقطه مشخص وجود دارد اما موارد دیگری هم هست که باید با توجه به شرایط هر بیمار تعریف شود. هر بیمار با بیمار دیگر فرق دارد و اینجاست که تفاوت استاد و شاگرد یا به عبارتی کسی که تجربه دارد و کسی که بی‌تجربه است معلوم می‌شود. اینها دیگر فوت‌های کوزه‌گری است که باید در طول سال‌ها به آن رسید و نمی‌شود در کتاب‌ها پیدا کرد. من سعی می‌کردم اینها را یاد بگیرم. بیماری‌های مختلف، دکترهای مختلف، کلینیک‌های مختلف و حتی بیمارهای مختلف مثلا خارجی یا چینی را امتحان کنم و ببینم که آیا این روش درمان به همان نسبت که روی یک چینی اثر دارد روی یک خارجی هم تاثیر دارد؟ برخی از تحقیقاتم هم مربوط به همین تفاوت‌ها می‌شود.

به چه نتیجه‌ای رسیدید؟

من به عنوان یک فرضیه برای خودم مطرح کردم که ممکن است طب سوزنی روی چینی‌ها تاثیر بیشتری داشته باشد. به دلیل آب و هوا، ژنتیک، نوع تغذیه و فعالیت‌های خاصی که دارند اما این فرضیه رد شد و اینطور نیست که مثلا طب ایرانی فقط برای ما ایرانی‌ها خوب باشد. بلکه برای تمام مردم دنیا خوب است. در نتیجه طب سوزنی مرز جغرافیایی ندارد و نتیجه‌اش هم توسعه این طب در ایالات متحده، اروپا و تمام دنیاست. چون اگر نتیجه نمی‌داد این قدر پیشرفت نمی‌کرد و با اقبال جهانی روبه‌رو نمی‌شد.

چرا به ایران برگشتید؟

دلم می‌خواست با علمی که به دست آورده بودم به بیماران ایرانی هم کمک کنم. چون طب سوزنی و طب گیاهی برای درمان بیماری‌های صعب‌العلاج خیلی می‌تواند موثر باشد. بیماری‌هایی مثل انواع فلج مغزی، ناتوانی‌های بعد از سکته، ام‌اس و خیلی بیماری‌هایی که طب رایج نمی‌تواند آنها را درمان کند. دلیل دومم این بود که طب سوزنی توانسته جهانی بشود. هر کجای جهان که بروید کلینیک‌های طب چینی را می‌بینید. من هم آرزو دارم با استفاده از تجربه چینی‌ها به جهانی کردن طب ایرانی کمک کنم.

چرا طب سوزنی توانست از شرق به غرب برسد؟

طب سوزنی  قدمت چند هزار ساله در چین و قدمت چند صد ساله در شرق آسیا داشته و قدمت چند ۱۰ ساله در غرب دارد و در تمام دنیا هم گسترش پیدا کرده است. در نگاه اول ممکن است ترسناک به نظر برسد چون اسم سوزن را یدک می‌کشد. اما طب سوزنی برخلاف اسمش به هیچ وجه تهاجمی نیست.

سوزن‌هایی که استفاده می‌شود بسیار ظریف و باریک و تقریبا بدون درد است همچنین بیمار با هر شرایطی که مراجعه می‌کند بعد از درمان، احساس آرا مش خاصی را تجربه می‌کند. بنابراین بیماران ممکن است دفعه اول با ترس بیایند مثل خودم که بار اول می‌ترسیدم اما بعد از دفعه اول وقتی می‌بینند درمان‌شان دردی نداشت و علاوه بر این، حس آرامش خوبی را تجربه کردند برای دفعات بعد هیچ مشکلی پیدا نمی‌کنند. از فواید دیگر این شیوه از درمان، این است که اگر درست انجام شود، هیچ نوع عارضه‌ای نخواهد داشت. درست انجام شدن طب سوزنی یعنی سوزن‌هایی که استفاده می‌شود یکبار مصرف باشد و آن که طب سوزنی را انجام می‌دهد نقاط مربوط به هر بیماری را دقیق بشناسد و بلد باشد چطور باید این کار را انجام بدهد که هم بدون درد باشد، هم موثر باشد و هم بدون عارضه.

طب سوزنی در چه مواردی کاربردی‌تر است؟

برای درمان بیماری‌های مغز و اعصاب مثل ام‌اس‌، پارکینسون، فلج‌ها، سردردهای میگرنی و مزمن، بیماری‌های سیستم روان مثل افسردگی، بی‌خوابی، اعتیاد، ترک سیگار و اختلالات جنسی و تمام بیماری‌های عضلانی- اسکلتی مثل التهاب مفاصل، آرتروزها، آرتریدها، دردهای ستون فقراتی، مهره‌های گردن و… طب سوزنی می‌تواند درمان‌کننده خیلی موثری باشد. به جز اینها، به افراد سالمندی هم که مشکل خاصی ندارند اما به دلیل کهولت سن، خسته می‌شوند و ضعف دارند یا در معرض بیماری‌اند، کمک می‌کند تا سیستم بدنی‌شان را قوی کنند و با این کار از یکسری امراض پیشگیری می‌کند.

پس باید به کمک آدم‌هایی که خیال می‌کنند سالم هستند هم بیاید!

در کنار اینها چیزی که مهم است این است که کسی که مراجعه می‌کند برای طب سوزنی صرفا نباید بیمار باشد. می‌تواند از این روش برای تنظیم سیستم یا ارگان بدنش استفاده کند. چون هیچ کس نیست که صد درصد سالم باشد و خیلی وقت‌ها اختلالاتی در بدن وجود دارد که از آن بی‌خبریم. مثل گزگز کف دست و پا، نفخ شکم  یا دردهای قاعدگی، حتی چاقی و لاغری، و مشکلات پوستی که اینها گاهی بیماری به حساب نمی‌آید اما به  اندازه یک بیماری فرد را اذیت می‌کند. طب سوزنی روشی است که به این دسته از افراد هم کمک می‌کند بدن‌شان را تنظیم کنند و هم می‌تواند به درمان طیف‌  وسیعی از دردها و بیماری​هامختلف با روشی درست کمک کند.

چطور این روش به درمان چاقی کمک می‌کند؟

طب سوزنی یکی از روش‌های محبوب درمان چاقی در دنیاست. به دلایل مختلف. از همه مهم‌تر اینکه بی‌عارضه است. درست است که به سرعت داروهای لاغری روی فرد اثر نمی‌گذارد اما همان‌طور که می‌دانید تمام داروهای لاغری عارضه دارند. یعنی هیچ دارویی نیست که برای لاغری استفاده بشود و عوارض جانبی روی کلیه و کبد و سیستم‌های مختلف بدن، تاثیرزود گذر یا دیرگذر نگذارند. اما طب سوزنی هیچ عارضه‌ای ندارد. درست است که درمان با این روش در مراحل کندتری اتفاق می‌افتد اما تاثیر ماندگارتری خواهد داشت.

یک نسخه برای تمام چاق‌ها

طول درمان مشخصی دارد؟ مثلا به یک آدمی که می‌خواهد ۱۰کیلو‌ وزن کم کند می‌شود قول داد که ۶ ماهه به این وزن می‌رسد؟

همان‌طور که گفتم هر بیمار منحصر به فرد است و شرایط هر بیمار با بیمار دیگر فرق می‌کند، کلا پزشکی همین است. شما وقتی یک دارو را به دو بیمار با بیماری یکسان می‌دهید یک جور عمل نمی‌کند. ممکن است دو خواهر دوقلو یکی با خوردن ایبوپروفن کمردردش بهتر شود و دیگری ۱۰ایبوپروفن هم بخورد اثر نکند. در طب‌های سنتی این قضیه شدیدتر است چون آنها کل گرا هستند. یعنی به بدن انسان به عنوان مجموعه‌ای از علت‌ها نگاه می‌کنند. علت چاقی خیلی زیاد است مثلا به خواب آدم‌ها بستگی دارد به رژیم غذایی فرد، به ژن فرد به نوع غذایش و حتی به اینکه شامش را چه ساعتی می‌خورد، بستگی دارد. ما به بیمار توصیه اکید می‌کنیم شامش را زودتر و مختصرتر بخورد.  هیچ وقت از او توقع رژیم سفت و سخت نداریم. خب، طبیعی است که هرقدر بیشتر مراعات کند، زودتر به نتیجه می‌رسد ولی ما توصیه‌ای برای رژیم‌های سخت نداریم. وقتی اشتهایش کم شد دیگر عذاب نمی‌کشد. وقتی اشتهایش کم شد دیگر دلش نمی‌خواهد زیاد بخورد و بعد که متابولیسم و گردش خون طبیعی شد در کنار آرامشی که به بیمار می‌دهد، حتی اگر رژیم هم نگیرد لاغر می‌شود. می‌خواهم بگویم حتی اگر رژیم هم نگیرد باز طب سوزنی تاثیر دارد. انتظار دیگری که از بیماری که می‌خواهد لاغر شود  داریم این است که شب زودتر بخوابد چون خواب تا دیروقت، سیستم متابولیسم بدن را به هم می‌ریزد.

به بیماری که می‌خواهد لاغر شود چه توصیه‌هایی می‌کنید؟

 

روز اول به کسی که می‌خواهد برای درمان چاقی از طب سوزنی استفاده کند چه ‌می‌گویید؟

کسی که می‌خواهد طب سوزنی را به عنوان درمان قبول کند باید صبر و حوصله داشته باشد. یعنی قرار نیست با چند بار سوزن زدن، سریع نتیجه بگیرد و مشکلش حل شود. کسی نباید انتظار معجزه از طب سوزنی داشته باشد. باید صبور باشد. وقت بگذارد. هفته‌ای ۲ تا ۳جلسه برای این کار وقت بگذارد. هر جلسه بین ۲۰ تا ۳۰ دقیقه وقت می‌گیرد. باید درمان کُُند و طولانی را انتخاب کند چون افتادگی و چروک پوست زمانی پیش می‌آید که یک نفر یکدفعه می‌خواهد ۲۰ یا حتی ۳۰ کیلو لاغر شود. به دلیل همین پوست یک دفعه جمع می‌شود. وقتی جریان درمان کم‌کم صورت بگیرد آن وقت آن چین و چروک و افتادگی یا ایجاد نمی‌شود یا کمتر ایجاد می‌شود. کلا درمان لاغری باید یک سیر تدریجی و منطقی داشته باشد. مردم باید بدانند لاغری سریع خطر ناک است . هیچ کس نباید بخواهد یک هفته‌ای چند کیلو لاغر شود. این کار خطر ناک است.

می‌شود یک نفر با این شیوه همزمان ۲ یا ۳ بیماری را با هم درمان کند؟ مثلا لاغری موضعی بخواهد، سیگار را هم بخواهد ترک کند و برای بهتر شدن پوستش هم به طب سوزنی فکر کند؟

بله به شرطی که این دردها خیلی به هم بی‌ربط نباشند. خیلی خوب نیست زمان طب سوزنی از ۳۰ یا ۴۰ دقیقه بیشتر باشد ممکن است طب سوزنی به دلیل تحلیل انرژی فرد حتی مضر هم باشد. چون سوزن ها کانال  انرژی را باز می‌کنند. به دلیل همین بعد از ۲۰ دقیقه احساس طراوت و تازگی می‌کند اما بعد از یک درمان یک ساعته ، انرژی‌اش تحلیل می‌رود و  احساس بی‌رمقی و بی‌حالی می‌کند. ترجیح بر این است که این درمان‌ها، جدا جدا انجام شود.

اگر درمان یکی کامل شود و بعد سراغ دیگری برود تاثیر بیشتری خواهد داشت. گذشته از اینها گاهی جهت درمان‌ها یکی نیست. یعنی اگر این مشکلات با هم تناقض نداشته باشد تا حدودی می‌شود درمان‌ها را با هم انجام داد ولی فرض کنید یک نفر گردن درد دارد، مهره‌های کمرش هم مشکل دارد و زانویش هم درد می‌کند، برای هر درمان باید در جهت مخصوصی بخوابد و این امکان‌پذیر نیست.

این کانال‌های انرژی چه هستند؟

اگر بخواهیم از دریچه علم پزشکی به طب سوزنی نگاه کنیم باید به این درمان، از یک طرف به شکل سلول، ماده و ترکیب شیمیایی نگاه کرد که موجب آزاد شدن اندورفین یا مواد شیمیایی از پایانه‌های عصبی می شود. این طور اگر نگاه کنید طب سوزنی، هم خاصیت درمانی دارد و هم خاصیت آرام‌بخشی. ولی ما اینطور به این شیوه درمانی  تعریفش کنید. فلسفه طب سوزنی مسیرهایی است که به آن مریدین می گویند یا کانال‌هایی که مسیرهای انرژی حیاتی است که به آن چی(Qi) گفته می‌شود و ارگان‌های مختلف با هم ارتباط دارند و در نقاطی به اسم نقاط طب سوزنی، این مسیرها یا کانال‌ها سطحی می شوند. مثلا کانالی که با معده و روده و مری در ارتباط است در یک نقاطی سطحی می‌شود. طب سوزنی تحریک این نقاط است که می‌تواند با سوزن باشد، می‌تواند با فشار باشد یا می‌تواند با لیزر یا گرما یا نور یا مغناطیس یا الکتریسیته باشد. امروزه طب سوزنی خیلی پیشرفته شده، الکترواکو پانکچر داریم، لیزر اکو پانکچرداریم حتی طب سوزنی گوش، طب سوزنی شکم و طب سوزنی اسکالپ یا کاسه سر داریم که همه مکاتب مختلف طب سوزنی هستند که توسط پزشک‌های غربی پایه‌گذاری شده‌اند. یعنی آمیزه‌ای از علم شرق و غرب مثلا اسکالپ اکو پانکچر همان طب سوزنی کف سر است روش خوبی برای درمان بیماری‌های سیستم مغز و اعصاب به شمار می‌رود.

برای درمان بیماری‌های پوست چقدر موثر است؟

در درمان بیماری‌های پوستی، مثل اگزما،  جوش و آکنه طب سوزنی می‌تواند در بعضی‌ها بیشتر و در بعضی‌ها کمتر  نتیجه​بخش باشد اما به هر صورت در بهتر شدن بیماری‌های پوستی موثر است، البته با مکانیسم‌های خودش. همچنین بحث زیبایی هم هست. یعنی فرد ممکن است بیماری پوستی خاصی ندشته باشد اما  برای بهتر شدن، با طراوت شدن و زیباتر شدن پوستش می‌خواهد با طب سوزنی درمان شود. کاری که می‌شود انجام داد  تلفیق طب سوزنی با ماسک‌های گیاهی است. استفاده از همین ماسک‌ها هم به تنهایی موثر است و می‌شود هفته‌ای یک‌بار یا ماهی یک‌بار بسته به شرایط پوست بیمار همراه باطب سوزنی یا بدون آن استفاده شود. چون در این ماسک‌ها از ترکیبات گیاهی مثل چای سبز و جینگ سینگ، زنجبیل و گیاهان متنوعی به کار رفته که با توجه به شرایط پوست بیمار باید ساخته و استفاده شود. چون خود طب سوزنی موجب افزایش گردش خون می‌شود وقتی جریان خون زیاد شد به تحریک کلاژن‌سازی و تغذیه پوست کمک می‌کند این روش همراه با ماسک های گیاهی کمک می‌کند تا  تغذیه و آبرسانی و کلاژن‌سازی درست انجام شود. با این تدابیر، پوست به سمت سالم‌تر شدن پیش می‌رود. اینجا فقط بحث زیبایی نیست بحث سلامت پوست هم هست. ممکن است روش‌هایی باشد که خیلی سریع پوست را زیبا کند اما به سلامت پوست لطمه بزند.

چرا چینی‌ها جوان‌تر از سن‌شان نشان می‌دهند

مثل اینکه روی ریختگی دیوار، کاغذ دیواری بچسبانند؟

دقیقا! در طب سنتی سلامت مقدم بر زیبایی  است و همین عامل، باعث می‌شود به پوست کمک کند تا دیرتر پیر شود. در عین حال، به صورت خاص، برا ی درمان چروک‌ها می‌شود روش‌هایی انجام داد. مثلا طب سوزنی می‌تواند برای  محو شدن خطوط کنار چروک موثر واقع شود. اگر درست نگاه کنید می‌بینید که آسیای شرقی‌ها به خصوص چینی‌ها، کره‌ای‌ها و ژاپنی‌ها، پوست‌های سالم تری دارندکه قسمتی به ژنتیک و مقدار زیادی به تغذیه برمی‌گردد و همچنین مراقبت‌هایی که انجام می‌دهند. در چین این بحث «فاشیال ترتمنت» یا درمان پوست، محبوب و رایج است و درصد بالایی از مردم آسیای شرقی به کلینیک‌هایی مراجعه می‌کنند که در آن صرفا درمان‌هایی برای پوست انجام می‌شود. وقتی درمان انجام شد این پوست بدون هیچ آرایشی بشاش، شفاف، خوشرنگ و زیباست. ممکن است یک چینی بینی زیبایی نداشته باشد اما پوست خوبی دارد.

تصور عام این است که چون مردم آسیای شرقی پوست خوبی دارند به دلیل ژنتیک یا آب و هوا یا تغذیه خاصی که در آن منطقه دارند، دنبال درمان نمی‌روند. این نگاه چقدر درست است؟

در همان جا هم کسی که تغذیه خوبی نداشته، یا دنبال روش‌های درمانی نرفته یا زندگی خاصی داشته، پوستش خراب و پر از چروک و لک شده است. اما چینی‌ها به پوست و تناسب اندام خیلی اهمیت می‌دهند. کلا خیلی به پوست و لاغری اهمیت می‌دهند.

این طب چطور به کم شدن دردهای قاعدگی  کمک می‌کند؟

کلا طب سوزنی را  می​توان علم درمان درد به دنیا معرفی کرد. با توجه به همان روش شیمیایی که توضیح دادم. در تمام کلینیک‌ها از این روش برای کاهش درد استفاده می‌کنند. اما طب سوزنی بیشتر به دلیل تنظیم سیستم بدن و تاثیر آرامبخشی که دارد باعث کاهش دردهای ماهانه می‌شود. البته درمان قطعی و خوبی برای آن وجود ندارد خیلی ها با دارو درد را کاهش می‌دهند و خیلی‌های دیگر حتی دوست ندارند دارو بخورند که این روش خیلی به آنها کمک می‌کند. نه فقط کاهش درد به صورت مقطعی که ممکن است حتی درد ریشه‌کن شود. علت دیگر منظم کردن قاعدگی است که به دلایل روحی روانی یا اختلالاتی که در بدن وجود دارد یا نوع تغذیه ای که فرد داردخیلی شایع است. در چنین شرایطی طب سوزنی با برطرف کردن علت می‌تواند نظم را به سیستم بدن برگرداند. تحقیقات زیادی هم دارد انجام می شود برای استفاده از این روش در درمان نازایی انجام می​شودکه هم در خانم‌ها و هم در آقایان می‌تواند موثر واقع شود. حتی مشکلات بعد از یائسگی مثل اضطراب، تعریق، مشکلات خواب و… با این روش درمان می‌شود و ثابت شده است.

رژیم خاص هم به بیمارتان می‌دهید؟

من معتقد به رژیم آهسته و پیوسته هستم. قرار نیست یک نفر، یک دفعه بیست کیلو از وزنش را کم کند. چون کم کردن ناگهانی وزن می‌تواند مشکلات عمده دیگری مثل مشکلات هورمونی، متابولیکی و حتی برای خانم‌ها مشکلات قاعدگی ایجاد کند. این بیست کیلو باید به تدریج کم شود تا از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری شود. دیگر این که می‌تواند تاثیر پایداری را برای بیمار ایجاد کند. چون در فلسفه چینی، چاقی معلول یک علت است که آن هم فقط به دلیل خوردن نیست. خیلی وقت‌ها به دلیل عدم تعادل سیستم گوارش است یا اینکه فرد دچار مشکلات هورمونی است. در واقع طب سوزنی می‌آید علت را هم علاوه بر معلولی به نام چاقی درمان می‌کند. در نتیجه کسی که برای درمان چاقی از طب سوزنی استفاده می‌کند دارد بیماری‌های مربوط به سیستم گوارشش را هم درمان می‌کند. مثل نفخ و ترش کردن یا ناراحتی‌های روانی که موجب افزایش هورمون‌های گرسنگی می‌شود در عین حال که با این روش، می‌شود اشتها را کم کرد.

معجزه نمی‌کند ولی موثر است

 

در واقع می‌شود گفت طب سوزنی به نوعی علم هماهنگ کردن بدن انسان است.

همین است. منتها یک جاهایی مثل اینجا اثرش زیاد است اما مثلا در درمان دیابت چندان تاثیری ندارد چون دیگر با این روش نمی‌شود انسولین به بدن بیمار اضافه کرد. اما می‌تواند به درمان عوارض فشار خون، بیماری قلبی یا دیابت کمک کند اما این نوع از بیماری‌ها را درمان نمی‌کند.

شنیده​ایم این روش به زایمان راحت هم کمک می​کند؟

روزگاری  استفاده از طب سوزنی برای زایمان آسان،  در چین خیلی باب بوده است اما متاسفانه چون آنجا هم آمار سزارین بالا رفته و چون تک فرزند هم هستند و نمی‌خواهند ریسک کنند کمی از این روش دور شده‌اند. اما برای زایمان روش شایعی است چون هم درد را کم می‌کند و هم با انقباض رحم طول مدت زایمان را کم می کند. یعنی باید روند زایمان با روشی که هست و با حضور تمام تیم پزشکی لازم انجام شود اما  کنارشان، یک متخصص طب سوزنی هم باشد.

چرا هنوز این روش درمانی مهجور است و خیلی شناخته شده نیست؟

اصلا مهجور نیست. در این چند سال پیشرفت خوبی داشته اما آگاهی عمومی و پزشکان ما نسبت به این رشته کم است. باید با این روش آشنا شوند و بدانند در چه مواردی باید استفاده شود و در چه دوره‌هایی نباید. البته اطلاع رسانی صحیح هم ضرورت دارد که مردم بدانند در کجا و در چه شرایطی باید از این روش استفاده کنند. مهم است که پیشرفتش در کشور علمی و آکادمیک شود. آن وقت حتما به درمان کمک می‌کند. اما اگر از دایره علم خارج شود و وارد فضای تجاری شود، نتیجه بخش نخواهد بود. اگر مردم انتظار معجزه از طب سوزنی نداشته باشند، اما ببینید چقدر در درمان بیماری‌ها موثر است، بیشتر به این رشته ایمان می‌آورند.