ابزاربرش فلزات 1

بعضی از مواد ممکن است از طریقی غیر از عملیات گرمایی ساخته شوند،در صورتی که این مواد با روش ماشین کاری ساخته می شوند، از قواعد زیر پیروی می کنیم.
۱- همیشه ابزار تیز باشد.
۲- زاویه براده،آزاد و تمایل قلم برش را تقلیل دهد.
۳- از سرعت برش مناسب و یکنواخت استفاده کنید…..

– از سرعت برشی در حدود ۱۲ تا ۱۵ m/min  متر بر دقیقه استفاده کنید.
۵- مواظب باشید که ابزار برش هنگام کار باعث افزایش سختی و لعاب سطحکار نشود.
۶- اغلب برش خشک(بدون استفاده از مایعات خنک کننده)بهتر است. روغنهای برش باعث ایجاد لعابسطحی می شوند،برای خشن کاری و براده برداری زیاد می توان از روغن سولفوره استفاده کرد.
۷- برای پرداخت کاری یکبار ظریف و خشک بدهید، در فرزکاری پروفیلی هنگام پرداخت کاری بار هم جهت باعث آزاد شدن فنریت در تیغه فرز می شود.
۸- نوک مته ها را همانطور که نشان داده شده اصلاح کنید.
۹- وقتی باید با مواد سخت کار کرد،در صورت امکان می توان از ابزار برشی با نوک الماسه استفاده کرد.
نکته:
کارگاههای تولید(ماشین ابزار)باید به روغنهای برش برای مقصودهای مختلف مجهز باشند. به کتاب راهنمای ماشین کاری رجوع کنید.
ایمنی
اگر موادی که برای خنک کاری استفاده می کنید قابل احتراق باشند، برای جلوگیری از آتش سوزی باید بخار متصاعد از آن گرفته شود.

استفاده از شابلنها
شابلنها از لحاظ نحوه استفاده دو دسته کلی دارند:
۲    فرمانها: شابلنی که در این روش به کار می رود،مثل یک نمونه برای چک کردن قالب بکار می رود.شابلنهای فرمان عمدتا بوسیله قالب ساز یا بازرس فنی مورد استفاده قرار می گیرد.
۳    کپی کردن:شابلنی که در این روش بکار می رود،مثل یک الگو است و قالب به فرم شابلن ساخته می شود.این نوع شابلنها بیشتر به وسیله ماشین کاران مورد استفاده قرار می گیرد.
(a شابلن ساده: این نوع شابلن حرکت افقی و عمودی را به ماشین ارائه می دهند.اندازه ارتفاع به وسیله فرم شابلن ارائه می شود و اندازه طولی بوسیله حرکت میز ماشین تامین می شود.

b) شابلن افقی: این نوع شابلن  دو نوع حرکت افقی را به ماشین ارائه می دهد.حرکت لازم در جهت عمودی باید با دست به میز ماشین داده شود.
c) شابلن ترکیبی: در شابلن ترکیبی، یک شابلن افقی فرم هر دوجهت افقی را به ماشین ارائه میدهد و یک بلوک هم (شابلن ساده) حرکت عمودی را ارائه می دهد. در تمام مدت سوزن کپی از فرم بلوک پیروی  می کند و شابلن افقی هم در موقعیت مقتضی روی سوزن کپی اثر میگذارد.
 
عواملی که در انتخاب مواد شابلن اثر می گذارند، این دو هستند:
۱- مواد مقاوم در مقابل سایش باشند.
۲- سالم باشند.
(یک شابلن که برای فرز کپی بکار می رودلازم است که با دوام و بسیار دقیق باشد، ولی در آنجایی برای چک کردن کار هنگام خشن کاری استفاده می شود،ممکن است از جنس نرمی بوده و یا دقت کمی داشته باشد).
موادی که معمولا برای ساختن شابلن بکار می روند عبارتند از:
۱    ورق ساده از فولاد ساده.
۲- پروفیل آماده از فولاد ساده.
۳- مواد اولیه ای که تا اندازه معینی سنگ زنی شده اند.

۴- ورق برنج                    برای کارهایی که مقاوم
۵- ورق پرسپکس              بودن در مقابل سایش
۶- ورق آلومینیم               در آنها لازم نیست.
۷- ورق روی
نکته:
همیشه نازکترین مواد را انتخاب کنید تا نیاز را به درستی برآورده کنند. مواد انتخاب شده  حتما باید صاف و سالم باشند.

ساختن یک شابلن
خط کشی
۲    برای شابلنی که می خواهید بسازید مقطعی از فرم مورد نظر انتخاب کنید، این مقطع ممکن است بوسیله طراح انتخاب شده باشد. در یک مقطع باید جزئیات و نقاط حداقل و حداکثر فرم مورد نظر مشخص شود ویا یک مقطع به خصوص برای چک کردن یک قسمت بخصوص انتخاب شود.
۳    مواد شابلن را انتخاب کنید.
۴    قطعه کار را تمیز و لبه دو ضلع آنرا گونیا کنید.
۵    یک گونیا و باریکه موازی تمیز انتخاب کنید.
نکته:
اگر یکی از لبه های اصلی در آخر کار شابلن لازم نبود، قطعه کار را با گیره دستی به یک مکعب گونیا یی ببندید و قطعه کار را خط کشی کنید، مکعب را ۹۰درجه به چرخانید و طرف دیگر را خط کشی کنید.
این عمل لزوم انجام کارهای زیر را برطرف خواهد کرد:
a)    گونیا کردن لبه های قطعه کار.
b)    تنظیم دوباره قطعه کار موقعی که آنرا برمی گردانیم.

۶    از ابزار علامت گذاری که دقت لازم را دارا باشند استفاده کنید.تمام خطوط لازم مثل خطوط اصلی و خطوط مرکزی را روی قطعه کار علامت بگذارید.
۷    قطعه کار را ۹۰درجه بچرخانید و خطوط لازم، مثل خطوط اصلی و خطوط مرکزی را هم در این حالت علامت گذاری کنید.
۸    طرح کامل را روی قطعه کار خط کشی کنید، از ابزار مناسب این کار استفاده کنید.
نکته:
سنبه نشان زدن مرکز ها ما را در ساختن کمک می کند.
۱۱    شابلنها را شماره گذاری کنید.
نکته:
باید دقت کرد در حین سنبه نشان زدن و شماره گذاری، قطعه کار آسیب نبیند و از حالت طبیعی خارج نشود.

بریدن پروفیل
بریدن شکل پرفیل معمولا با اره آهن بر اره نواری یا چیز های دیگر انجام می شود. مفداری هم برای پرداخت کاری بگذارید.
در مواردی که پروفیل ما شامل یک یا چند قوس می شود،می توان سوراخهایی مطابق با قوسها را با مته، نسبه یا فرز ولی با دقت ایجاد کرد بطوری که دارای موقعیت و تلرانس خوبی باشند سپس قسمت های اضافی با اره بریده شود.در این حالت یک قسمت از محیط هر سوراخ باید قسمتی از پروفیل شابلن شود.

پرداخت پروفیل
۱- سطوح صاف را سوهان بزنید، این سطوح را متناوبا امتحان کنید تا از صافی و گونیا بودن آنها مطمئن شوید. سطوح را با وسایل دقیق و سالم کنترل کنید.
۲- قوسها و دیگر سطوح مرکب را سوهان بزنید. در خلال مدتی که به خطوط اندازه اصلی نزدیک می شوید قوسها را متناوبا با فرمانهای مخصوص چک کنید. گونیا بودن تمام سطوح را چک کنید.
۳- براده ها را برطرف کنید.

چک کردن پروفیل
قطعه کار را تا خطوط اندازه اصلی سوهان بزنید. برای اینکه قطعه کار ما دقت کافی را داشته باشد ممکن است لازم شود که بارها قطعه کار را کاملا چک کنیم.
کنترلها بوسیله میکرومتر، کولیس، زاویه یاب، فرمانها و سایر وسایل مناسب صورت می گیرد.
یکی از روشهای دقیق اندازه گیری قطعه کار که خیلی هم موثر می باشد، استفاده از یک پروژکتور و نقشه بزرگ شده قطعه کار است.
روش کار:
۱- عدسی مناسب را انتخاب و آنرا روی پروژکتور نصب کنید.
برای ارائه شدن تصویر کاملی از قطعه کار روی پرده قدرت بزرگنمایی عدسی را تعیین کنید.
۲- نقشه بزرگ شده قطعه کار را رسم کنید.
برای قابل استفاده شدن نقشه، تمام اندازه ها را به اندازه بزرگ نمایی لنز بزرگ کنید.
نکته:
نقشه بزرگ شده باید کاملا دقیق و با روش نقشه کشی فنی رسم شده باشد.
نقشه باید روی چیزی که چروک نشود رسم شود و نباید تا زده شود.
۳- شابلن را روی پروژکتور نصب کنید و آنرا در مسیر صحیح قرار دهید.
۴- عدسی را میزان کنید (فوکس)، تا تصویر واضحی بدست آید.
۵- تصویر قطعه کار را با نقشه بزرگ شده مقایسه کنید.
a) نقشه را روی تصویر روی پرده نصب کنید.
b) موقعیت خطوط لبه ها را تنظیم کنید.
c) موقعیت نقشه را طوری تنظیم کنید که همه نقشه با تصویر منطبق باشد.
d) نقاتی که اشتباهاتی رخ داده مقدار آنرا تعیین و علامت گذاری کنید.
۶- شابلن را ازروی پروژکتور بردارید.

تصحیح اشتباهات
۱- قطعه کار را در نقاطی که علامت گذاشته اید بدقت سوهان بزنید.
۲- شابلن را دوباره روی پروژکتور نصب کنید و با نقشه بزرگ شده مقایسه کنید.
۳- اشتباهات را علامت بگذارید و دوباره سوهان کاری کنید تا زمانی که قطعه کار صحت لازم را بدست آورد.
وقتی که از شابلن بعنوان فرمان استفاده می شود پخ زدن لبه ها باعث می شود که در کار امتحان کردن دقت بیشتری وجود داشته باشد. شابلنی که مخصوص ماشین کاری و با فرز کپی است نباید پخ زده شود.
استفاده از شابلن در صفحه تراشی کپی
ایمنی:قبل از اینکه شروع به بستن ابزار کنید، مطمئن شوید که موتور در حالت خلاص کامل قرار دارد.
۱- قطعه کار را در گیره بگذارید یا به میز ماشین ببندید. مطمئن شوید که کف قطعه کار کاملا روی میز یا زیر ری موازی خوابیده و لبه قطعه کار نسبت به مسیر حرکت قلم عمود است.
۲- شابلن را تمیز کرده و نثب کنید،. شابلن را در شابلن گیر قرار دهید و مطمئمن شوید که لبه پایینی شابلن در شکاف شابلن گیر نشسته است.
۳- سوزن کپی و رنده مناسب را انتخاب کنید.رنده باریک دارای شعاع مساوی با شعاع سوزن کپی باشد.
۴- سوزن کپی و رنده را روی ماشین سوار کنید.
۵- میز ماشین را آنقدر بالا ببرید که بلندترین نقطه شابلن با سوزن مماس شود.
نکته:
سوزن کپی را جایی ثابت کنید که مطمئن شوید حرکت عمودی لازم برای شابلن در حدود حرکت میز ماشی قرار دارد.
۶- سوپورت رنده گیررا پایین بیاورید تا نوک رنده با فیلتر ۰تا۲۵ میلیمتر که روی قطعه کار گذاشته اید مماس شود.
۷- حلقه تنظیم را روی صفر تنظیم کنید. این امر موجب خواهد شد تا در آخر کار وقتی دوباره عدد ثفر خوانده شد بتوانید برای پرداخت کاری ۰تا۲۵ mm به رنده بار دهید.
۸- میز ماشین را بطور افقی حرکت دهید تا اینکه سوزن کپی و رنده هر دو کنار شابلن و قطعه کار قرار گیرند.
۹- میز ماشین را آنقدر بالا ببرید تا سوزن کپی کاملا پایین تر از شابلن قرار گیرد.
۱۰- میز ماشین را بطور افقی  حرکت دهید تا اینکه رنده با قطعه کار تقریبا مماس شود.
نکته:
باید مواظب باشید که سوزن کپی به شابلن برخورد نکند.سوزن کپی را با استفاده از دسته تنظیم، حرکت افقی دستگاه کپی به اندازه لازم حرکت دهید.
۱۱- رنده را در فاصله معینی از پهلوی قطعه کار قرار دهید.
برای این کار می توانید از یک فیلتر استفاده کنید که اندازه آن در حدود ۰تا۲۵mm باشد.
۱۲- سوزن کپی را بطور افقی  حرکت دهید تا اینکه در فاصله برابری با کنار شابلن قرار بگیرد.برای این کار از یک فیلتر مشابه استفاده کنید.
۱۳- میز ماشین را پایین تر بیاورید و بطور افقی حرکت دهید تا سوزن کپی بر بالای پایین ترین نقطه شابلن قرار گیرد.
۱۴- سوپورت رنده گیر را بالا ببرید تا اینکه سوزن کپی با پایین ترین نقطه شابلن مماس شود.
۱۵- میز ماشین را بالا ببرید تا اینکه سوزن کپی با پایین ترین نقطه شابلن مماس شود.
۱۶- کشاب را براه بیندازید و به رنده بار دهید، حرکت پیشروی را اتوماتیک کنید. همانزطور که رنده پیش می رود عمق بار را طوری کم کنید که فرم لازم تا حدودی تراشیده شود، تا زمانیکه رنده با سطح قطعه کار مماس شود و حلقه تنظیم به عدد صفر برسد.
۱۷- سوزن کپی و رنده را نسبت به هم تنطیم کنید و قطعه کار را همانطور که لازم است بتراشید. برای اینکه در پایان کار  قطعه کار دقت لازم را داشته باشد باید رنده و سوزن کپی دارای شعاع مساوی باشند.
نکته:
اگر ابزار از تنظیم خارج شده اند باید هر دو (رنده و سوزن کپی) دوباره تنظیم شوند.
۱۸- فرم قطعه کار تمام شده را با استفاده از فرمانها وسایل مناسب امتحان کنید.

استفاده از شابلن در فرم تراشی با فرز
بعضی اوقات ممکن است شابلن در فرز عمودی ساده هم مورد استفاده قرار گیرد.
یک مثال مشخص برا ی این شابلنها نوعی است که در آن قطعه کار را به آسانی نشود اندازه گیری کرد و یا هر کجا که خطوط اندازه نتوانند دقت لازم را به ما ارائه دهند.
مراحل کار:
۱- شابلن مناسب را بسازید، اگر لازم است آنرا سخت کنید.
۲- شابلن را روی قطعه کار سوار کنید.
۳- دور تا دور شابلن را با فرز خشن تراشی کنید و در تمام مدت مطمئن باشید که تیغه فرز با شابلن فاصله دارد.
۴- فرم شابلن را با تیغه فرز تعقیب کنید. برای حرکت میز ماشین بطور افقی در یک جهت(طولی یا عرضی) از حالت خودکار استفاده کنید و با کنترل دستی حرکت میز ماشین را در یک جهت دیگر افقی هدایت کنید.
فاصله بین تیغه فرز و شابلن را می توان بوسیله قرار دادن تکه کاغذی بین این دو معین کرد. وقتی که تکه کاغذ بوسیله تیغه فرز ربوده شد معلوم می شود که فاصله از ضخامت کاغذ کمتر است.
۵- برآمدگی ها را به آرامی با فرز بتراشید.
ایمنی
وقتی که دستها، موها و لباس شما در یک جای محصور نزدیک تیغه فرز در حال گردش است باید بینهایت مواظب باشید.
استفاده از کله گی یونیورسال
اطلاعات کلی
کله گی یونیورسال می تواند برای چرخش زاویه ای در تمام جهات تنظیم شود و برای ماشینکاری صفحات سخت یا زاویه دار قابل استفاده است.
وقتی که زاویه کله گی را تنظیم می کنید، یک میله را در سوراخ مخصوص یا محور فرز گیر قرار دهید و تا زمانی که پیچها را سخت نکرده اید میله را محکم نگه دارید.

ماشین کاری یک محفظه با اضلاع عمود
۱- شاخصهای زاویه کله گی یونیورسال را روی صفر تنظیم کنید.
نکته:
وقتی که دقت زیادی لازم است؛ یک ساعت اندازه گیر را همانطور که نشان داده شده است در محور فرز گیر سوار کنید، ساعت اندازه گیر را دور محور روی میز بگردانید. کله گی یونیورسال را به جهات مختلف حرکت دهید تا اینکه با گردش ساعت اندازه گیر، عقربه عدد ثابتی را نشان دهد.
۲- امتحان کنید که تمام سطوح قطعه کار گونیا، صاف و بدون براده باشد.
۳- روی سطح بالایی قطعه کار را به فرم لازم خط کشی کنید.
۴- میز ماشین، قطعه کار و گیره را تمیز کنید.
۵- قطغه کار روی زیر سری های موازی قرار دهید و در گیره یا مستقیما روی میز نصب کنید. گونیا بودن قطعه کار را نصبت به میز ماشین با ساعت اندازه گیر، ساعت سنجی کنید.
۶- ساعت اندازه گیر را باز کنید، تیغه فرز را انتخاب و نصب کنید.سرعت ماشین را انتخاب و تنظیم کنید.
۷-ماشین را روشن و کنترل کنید که تیغه فرز لنگی نداشته باشد.
۸- میز ماشین را طوری حرکت دهید که تیغه فرز میان مساحت خط کشی شده را بتراشد.
۹- محفظه را با عمق مناسب ایجاد گنید.
۱۰- تیغه فرز را با یک تیغه فرز مناسب عوض کنید،محغظه را خشن تراشی کنید و مقداری برای پرداخت کاری باقی بگذارید.
۱۱- ماشینکاری محفظه را با تیغه فرز پرداخت کاری در طول، عرض و به عمق مناسب تمام کنید.

ماشینکاری یک محفظه با اضلاع زاویه دار
برای اینکه قادر باشیم تمام جزئیات و فرم قالب را به آسانی بسازیم، اضلاع قالب را زاویه را میسازیم، این زاویه “زاویه شیب” نامیده می شود.
ما یک محفظه را که ابعاد  عمودی آن قبلا ماشین کاری شده و اکنون آماده است تا ابعاد زاویه دار آن ماشینکاری شود موجود داریم.
مراحل کار
۱- کله گی را با حلقه مدرج زاویه b طبق زاویه (بتا) تنظیم کنید.
۲- تیغه فرز را پایین بیاورید تا با کف محفظه مماس شود و به ضلع مورد نظر نزدیک کنید. ضلع زاویه دار را تا جایی ماشین کاری کنید که گوشه نوک تیغه فرز با گوشه جانبی ته محفظه مماس شود.
نکته:
طول ضلع شیبدار را می توان بوسیله خط کش مدرج روی ماشین با حلقه های تنظیم میز اندازه گرفت. ای طول وقتی بدست می آید که خط محوری تیغه فرز و خط مرکزی شعاع قوس گوشه محفظه روی هم منطبق شوند.
۳- شیب را با تیغه فرز پرداختکاری، پرداختکاری کنید، ضلع روبرو را هم ماشین کاری کنید.
۴- حلقه مدرج زاویه b را روی صفر قرار دهید.
۵- حلقه مدرج زاویه a را طبق زاویه ( آلفا) تنظیم کنید.
۶- اضلاع زاویه دار با زاویه ( آلفا) را نیز ماشین کاری کنید.
نکته:
برای ساختن اضلاع شیب دار از تیغه فرزهای زاویه دار (مخروطی) نیز می توان استفاده کرد.این  تیغه فرز ها در یک سری استاندارد موجود هستند و می توان برای زاویه ای بخصوص، با سنگ زدن تیغه فرزهای استاندارد، تیفه فرز دلخواه را ساخت.

ماشین کاری گوشه ها با زاویه های نامساوی و ترکیبی
۱- دیواره های عودی محفظه را با طول و عرض و عمق صحیح ماشن کاری کنید.
نکته:
اندازه ها را از کف محفظه بگیرید.
۲- دیواره های محفظه را با شیب لازم ماشین کاری کنید.
۳- زوایای لازم برای ساختن گوشه مورد نظر با زاویه ترکیبی را محاسبه کنید.
نکته:
قرار دادن زاویه های ( آلفا و بتا) روی حلقه های مدرج کله گی باعث خواهد شد که ضلع زاویه دار گوشه، بزرگتر از اندازه حقیقی شود. زاویه هایی که باید روی حلقه های مدرج تنظیم کرد x و y هستند که در شکل شماتیک روبرو نشان داده شده اند.
۴- حلقه های مدرج کله گی را روی زاویه های x,y قرار دهید.
۵- گوشه های محفظه را ماشین کاری کنید، زاویه حلقه های مدرج را به فرم لازم برای گوشه ها تنظیم کنید.
نکته:
ساخته گوشه های کف محفظه فقط با نزدیک کردن تیغه فرز در حالت عمودی به گوشه ها امکان پذیر است. شعاع دایره واقعی تیفه فرز وقتی کارگر است که تیغه فرز در حالت کاملا عمودی نسبت به سطوح عمل کند.
زاویه های مساوی
۱- در این گونه موارد زوایای   و  با هم و زوایای x,y نیز با هم مساویند.
بنابراین فقط لازم است که یک زاویه برای هر دو حلقه مدرج کله گی محاسبه کنیم.
(a)  محاسبه ضلع  A:                                                  A = D tan                               tan  =A/D
(b)  محاسبه ضلع C:                                                  cos =D/C                           C = D/cos
(c)  محاسبه زاویه X:                                                                 tan X = A / C
۲- هر دو حلقه مدرج کله گی یونیورسال را روی زاویه X تنظیم کنید.
۳- گوشه های حوضچه را ماشین کاری کنید، زاویه حلقه های مدرج را به فرم لازم برای گوشه ها تنظیم کنید.
استفاده از دستگاه قوس تراش
دستگاه قوس تراشی یک کله گی کمکی است که روی ماشین فرز عمودی سوار میشود موارد استفاده این دستگاه تراشیدن یک شعاع دایره در صفحه عمودی یا ترکیب این حرکت با چرخش میز گردان(میزی که روی میز ماشین سوار می شود و قابلیت گردش دارد.) که باعث ساختن یک شکل کروی می شود،است. اشکال مخروطی را می توان با تنظیم کردن شعاع دایره بعد از هر عمل برش ساخت.
کار بری دستگاه قوس تراشی
A: فلکه برای گرداندن تیغه فرز در میان شعاع دایره.
B: دستگیره تنظیم شعاع دایره (هنگامی که دستگاه کار نمی کند تنظیم کنید)
C: محدود کننده حرکت.
D: تنظیم کننده خودکار شعاع دایره، وقتی که وسیله کار می کند بعد از هر برش شعاع دایره را به اندازه معینی افزایش یا کاهش می دهد.
E: شاخص (اندیکاتور) با تقسیمات ۰٫۰۰۱ اینچی (۰٫۰۲۵ میلیمتر)
F: شاخص (اندیکاتور) با تقسیمات ۰٫۰۵۰ اینچی (۱٫۲۷ میلیمتر)
G: شاخص (اندیکاتور) شعاع دایره مسیر تیغه فرز.

فرز کاری یک شعاع دایره فرو رفته
۱- تنظیم شعاع مسیر خط مرکز تیغه فرز:
a: تیغه فرز نوک کروی که دارای کوچکترین قطر امکان پذیر است انتخاب کنید.
b: شعاع تیغه فرز را از شعاع دایره ای که می خواهید بتراشید منها کنید.
c: دستگیره B را برای تنظیم شعاع مناسب طبق شاخص های G,F میزان کنید.
۲-بستن قطعه کار:
a  : قطعه کار را تمیز کنید و روی زیر سری درگیره، یا مستقیما روی میز ماشین نصب کنید.                                  
b: گونیا بودن قطعه کار را ساعت سنجی کنید.(با ساعت اندازه گیر چک کنید.)
۳- قرار دادن کله گی بالای قطعه کار.
a: یک مفتول تمیز انتخاب کنید و در محور فرز گیر سوار کنید،امتحان کنید که لنگی نداشته باشد.
b: فلکه a را بچرخانید تا اینکه شاخص H روی صفر تنظیم شود(برای اینکه بتوان با پایین ترین حد خود هم کار کرد)
c: استفاده از مفتول تنظیم، مفتول تنظیم را با لبه Xمماس کنید سپس میز ماشین را حرکت دهید تا خط مرکز مفتول بر خط مرکزی شعاع دایره گودی منطبق شود. (وقتی که مقدار حرکت میز ماشین را حساب می کنید. اگر از فیلر برای مماس کردن مفتول با لبه X استفاده کرده اید ضخامت فیلر را هم در نظر بگیرید). میز ماشین را قفل کرده و حلقه تنظیم حرکت طولی میز را روی صفر قرار دهید.
d: مفتول تنظیم را بالبه Y مماس کنید، میز ماشین را حرکت دهید تا خط مرکزی مفتول با لبه Y مماس شود. حلقه تنظیم حرکت عرضی را روی ضفر قرار دهید.
e: فاصله بین لبه Y را تا صفحه جلویی گودی حساب کنید. شعاع تیغه فرز را به این اندازه اضافه کنید و میز ماشین را به اندازه این مجموع اندازه جلو بیاورید. حلقه تنظیم عرضی میز را روی صفر قرار دهید.

نکته:
این امور با ید موجب شوند که کله گی در موقعیت صحیح طولی و عرضی قرار گیرد.
f: میله تنظیم را بردارید و تیغه فرز نوک کروی انتخاب شده را سوار کنید.
g: تیغه فرز را با سطح قطعه کار مماس کنید. حلقه تنظیم حرکت عمودی میز ماشین را روی صفر قرار دهید.
نکته:
در این مرحله تمام شاخصهای تنظیم را چک کنید.
۲-ماشین کاری یک قوس فرو رفته.
a: فلکه Aرا بچرخانید تا تیغه فرز از قطعه کار فاصله پیدا کند.
b: با استفاده از آلت تنظیم عمودی بار لازم را اعمال کنید.
c: با استفاده از فلکه A تراش در قطعه کار را شروع کنید.وقتی که تراش انجام شد کشویی عرضی میز را برای برش بعدی حرکت دهید.همین عمل را تکرار کنید تا تمام طول لازم تراشیده شود.
d: بار لازم را اعمال کنید و از عقب به طرف جلو کار کنید تا به حالت اول برسید.
e: این عمل را تکرار کنید تا اینکه عمق مطلوب بدست آید.
از ماده خنک کننده مناسب استفاده کنید.

فرز کاری یک شعاع دایره بر آمده
۱-قطعه کار را ماشین کاری کنید تا یک مستطیل برآمده با مقدار کمی اضافه برای پرداخت کاری، حاصل شود.
۲- تنظیم شعاع مسیر خط مرکز تیغه فرز:
الف) تیغه فرز نوک کروی با قطر مناسب را انتخاب کنید.
نکته:
برای اینکه کناره های بیش از اندازه قوس نداشته باشند باید از تیغه فلزی با کوچکترین قطر امکان پذیر استفاده کرد.
ب) شعاع تیغه فرز را به شعاع دایره ای که می خواهید بتراشید اضافه کنید.
ج) دستگیره B را برای تنظیم شعاع مناسب طبق شاخصهای G,F میزان کنید.
۳- قراردادن کله گی در بالای قطعه کار:
الف) فلکه A را بچرخانید تا کله گی در بالا ترین حالت خود قرار گیرد.
ب) با استفاده از میله تنظیم کله گی را در حالت صحیح از نظر طولی و عرضی قرار دهید.
۴-ماشین کاری قوس برآمده:
الف) فلکه A را بچرخانید تا اینکه شاخص H روی ۹۰درجه تنظیم شود.( در منتهی الیه محدوده حرکت جنبی).
ب) تیغه فرز را راه بیاندازید و میز ماشین را بالا ببرید تا اینکه تیغه فرز با گوشه قطعه کار تماس پیدا کند. با ستفاده از شاخص تنظیم حرکت عمودی میز ماشین بار لازم را اعمال کنید.
ج) تیغه فرز را ۸۰درجه از روی قسمت تراشیده شده به عقب برگردانید، تا اینکه شاخص H 90درجه را نشان دهد.( از این طرف به آن طرف قوس).
نکته:
وقتی که تیغه فرز می خواهد شروع به تراشیدن دیواره های قطعه کار کندباید دقت زیادی به عمل آورید که شاخص Hاز ۹۰درجه تجاوز نکند.
د) برش های عرضی را در تمام طول قطعه کار انجام دهید.
ه)این روش را تکرار کنید تا اینکه تمام عمق برش لازم حاصل شود.
نکته:
در مدتی که پرداخت کاری می کنید باید دقت زیادی صرف کنید که فرو رفتگی روی بدنه قطعه کار بوجود نیاید.
و) قوس کوچک باقیمانده در گوشه ها را بوسیله فرز کاری یا سوهان کاری محو کنید.

فرز کاری یک فرم مخر.وطی
با استفاده از دستگاه قوس تراش می توان مخروط تراشید، این کار با تغییر دادن شعاع دایره خط مرکزی تیغه فرز بعد از هر برش امکان پذیر است.
روش کار:
۱- قطعه کار را به طرز مناسب به میز ماشین ببندید.
۲- قرار دادن کله گی در بالای قطعه کار:
الف) روش استفاده از میله تنظیم را بکار ببندید و کله گی را در موقعیت مناسب به خط مرکزی مخروطی که باید تراشیده شود قرار دهید.
ب) تیغه فرز مناسب را انتخاب کنید و کله گی را منطبق بر خط مرکزی شعاع قائده بزرگ مخروط قرار دهید.
۳- شعاع های مسیر خط مرکزی تیغه فرز را محاسبه کنید.
الف) شعاع خط مرکزی تیغه فرز را نسبت به قائده بزرگ مخروط محاسبه و تنظیم کنید.
ب) شعاع مسیر خط مرکزی تیغه فرز را نسبت به قائه کوچک مخروط محاسبه کنید.
ج) اختلاف اندازه عمق در کوچکترین شعاع و بزرگترین شعاع را حساب کنید( مقدار تنظیم در خط مرکزی B منهای مقدار تنظیم خط مرکزی C و یا R1-R2)
د) فاصله بین هر برش را معین کنید، (گام برشها) مقدار این فاصله به عوامل زیر بستگی دارد:
۱- سطح لازم در پایان کار.
۲- قطر تیغه فرز.
ه) با استفاده از قسمت سابق الذکر می توان تعداد دفعات برش را در تمام طول مخروط بطریق زیر بدست آورد.
                                                           طول مخروط
تعداد دفعاتی که باید برش انجام شود= ————–
                                                             گام برشها
و) محاسبه مقداری که باید اندازه شعاع را اصلاح و روی شاخصهای F,G بعد از هر برش تنظیم کرد بصورت زیر است.
این مقدار برابر است با
            مقدار اختلاف بین شعاع دو قائده                     R1 – R2
          —————————— = ——————–
                         تعداد دفعات برش                        تعداد دفعات برش
این رابطه وقتی صدق می کند که:
                                        طول
تعداد دفعات برش = ————– باشد
                             گام برشها
۴- ماشین کاری فرم مخروطی:
الف) تیغه فرز را نصب کنید، میز را بالا ببرید تا تیغه فرز با سطح قطعه کار مماس شود. حلقه تنظیم، حرکت عمودی میز را روی صفر تنظیم کنید.
ب) فلکه Aرا بچرخانید تا تغه فرز با قطعه کار فاصله پیدا کند.
ج) میز ماشین را به اندازه بار لازم بالا ببرید و فلکه A را بچرخانید تا تیغه فرز مسیر برش را در میان قطعه کار تراش دهید.
د) میز ماشین را به اندازه گام برش حرکت دهید.
ذ) شعاع مسیر خط مرکزی تیغه فرز را برای برش بعدی دوباره تنظیم کنید.
ه) مسیر برش را در میان قطعه کار تراش دهید
و) این روش را تکرار کنید تا آخرین قسمت.
ن) میز ماشین را جلو بیاورید تا اینکه قطعه کار در تنظیم خود قرار گیرد بار جدید را بدهید.
ی) این روش را ادامه دهید تا اینکه عمق لازم در هر دو قاعده قطعه کار بدست آید.
نکته:
برای اینکه سطح بسیارخوب و پرداخت بدست آید باید در برش آخر گام برش بسیار کوچک باشد.

استفاده از وسایل کپی کردن
کپی ساده:
وسیله ای بطو محکم به محور خارجی فرزگیر ماشین فرز عمودی سوار می شود و می توان بوسیله آن کپی ها ساده را انجام داد.
روش کار:
۱-وسیله کپی کردن مناسب را انتخاب کنید.کپی کننده را تمیز کرده وروی محور خارجی فرز گیر سوار کنید. مطمئن شوید که این وسیله با میز ماشین موازی و گ.نیا است.
۲- قطعه کار را در حالت مناسب روی میز ماشین نصب کنید.
مطمئن شوید که جای کافی برای سوار کردن الگو با احتساب طو بازوی کپی کننده باقی مانده است.
۳-میز را در حاتی قرار دهید که محور فرز گیر با قطعه کار تقربا مرکز باشد(امتحان با چشم کافی است).
۴-الگو را زر نگهدارنده سوزن کپی قرار دهید و در همین حالت آنرا به میز کپی محکم کنید.
۵-الگو را در راستای صحیحی نسبت به قطعه کار قرار دهید.روشی که برای این کار استفاده می شود باید بر مبنای خطوط یا سطوح اصلی باشد.
a)برای اینکه دو ضلع کناری از قطعه کار و الگو با هم در یک راستا باشند می توان با قرار دادن دو سوزن کپی در محور فرز گیر و نگهدارنده سوزن کپی مماس کردن سوزنهای کپی در دو نقطه مشابه از قطعه کار و الگو این کار را انجام داد.
نکته: سوزنهای کپی باید قطر یکسان داشته باشند.
b)وقتی که خواستید خطوط اصلی را خط کشی کنید، خطوط را با استفاده از قرار دادن سوزن کپی نوک دار در محور خارجی فرز گیر و نگهدارنده سوزن کپی بکشید.
۶-الگو را بطور محکم ببندید و تنظیم آنرا دوباره امتحان کنید.
۷-تیغه فرز و سوزن کپی مناسب را انتخاب کنید این دو باید دارای فرم مشابه و قطر مساوی باشند.
۸-تیغه فرز و سوزن گپی را نصب کنید و ارتفاع آنها را نسبت به هم با فیلتر نتظیم کنید.
۹-فرم الگو را با سرعت مناسب خشن تراشی کنید و مواظب باشید تا در هیچ نقطه ای سوزن کپی با الگو تماس  پیدا نکند.
۱۰-فرم مطلوب را با مطابعت کردن سوزن کپی از الگو پرداخت کاری کنید. به سوزن کپی فشار وارد نکنید.
۱۱-فرم ساخته شده را با استفاده از فرمانها و وسایل مناسب امتحان کنید.
نکته:
دستگاه های کپی هیدرولیک مختلفی وجود دارد که برای بکار بردن با فرز عمودی مناسب است. مطالب عمده در مورد تنظیم و نحوه کار این دستگاهها متشابه نحوه کار ماشینهای فرز کپی هیدرولیکی می باشد.

موارد استفاده از دستگاه تقسیم
وقتی دستگاه تقسیم در ماشین فرز عمودی مورد استفاده قرار می گیرد غالبا سه نظام دستگاه تقسیم در حالت عمودی قرار دارد.
۱-قرار دادن صفحه نظام در حالت عمودی:
a)پیچهای تنظیم زاویه را شل کنید.
b)میله ای در داخل صفحه نظام بکنید و آنرا بالا ببرید تا سه نظام به حالت عمودی در آید.
c)شاخص زاویه را روی ۹۰درجه تنظیم کنید.
d)پیچها را با دست سفت کنید.
۲-گونیا کردن دستگاه تقسیم با  ساعت اندازه گیر به دو روش ممکن است.
a)نقاط مختلف سطح سه نظام را با ساعت اندازه گیر از نظر گونیایی بسنجیم و پیچها را محکم کنیم.
b)راه دوم برای گونیا کردن دستگاه تقسیم اینستکه یک میله تنظیم در سه نظام ببندیم و با حرکت دادن عمودی ساعت اندازه گیر در نقاط مختلف عمودی، گونیا بودن دستگاه تقسیم را بسنجیم تا اینکه میله بصورت عمودی تنظیم شود و بعد پیچها را سفت کنیم.
۳-بستن قطعه کار:
a)وسیله ای که برای گرفتن کار  مورد نظر مناسب باشد را انتخاب کنید.
این وسیله که روی دستگاه تقسیم بسته می شود ممکن است سه نظام، چهار نظام یا صفحه گیر باشد.
b)وسیله مورد نظر را روی محور دستگاه تقسیم سوار کنید. پینهای مخروطی با توپی های معیین موقعیت  را تمیز و پیچهایشان را محکم کنید.
c)قطعه کار را سوار کنید.
سه نظام
نظر به اینکه این نوع صفحه نظام ها خود مرکز هستند فقط قطعه کار هایی که اشکال یا قاعده دارند مثل دایره، سه گوش، شش گوش یا دوازده کوش و غیره می توانند در سه نظام سوار شوند.
وقتی که دقت زیاد لازم باشد می توان بعد از بستن قطعه کار از نظر متحد المرکز بودن با محور دستگاه تقسیم قطعه کار را ساعت سنجی کرد.

چهار نظام
معمولا قطعه کارهایی که اشکال نا منظم دارند در چهار نظام سوار می شود.برای تنظیم کردن مرکز دلخواه روی خط مرکزی دستگاه تقسیم دوراه وجود دارد:
۱-در مرکز یک سوراخ می کنیم و بوسیله ساعت اندازه گیر موقعیت مرکز را تنظیم می کنیم.
۲-در مرکز مورد نظر یک نشان می گذاریم تا با ثابت کردن یک میله فولادی نوک دار در محلی بالای مرکز و چرخاندن چهار نظام قطعه را تنظیم می کنیم.
صفحه گیره
در اینجا  قطعه کار با روبنده به صفحه گیره بسته می شود. مرکز کردن در اینجا نیز مشابه  چهار نظام است.
۴-هم مرکز کردن محور فرز گیر:
اکثر اوقات که دستگاه فرز گیر در حالت عمودی قرار می گیرد، خط مرکز دستگاه تقسیم  بعنوان یک خط مبنا  برای حرکت های طولی و عرضی میز ماشین است.
a) محور فرز گیر را بالای خط مرکزی دستگاه تقسیم قرار دهید.(امتحان با چشم کافی است).
b) میله لنگدار ساعت اندازه گیر را در محور فرز گیر سوار کنید.
c) سوراخ را با استفاده چرخاندن محور فرز گیر ساعت سنجی کنید. با استفاده از حرکتهای طولی و عرضی میز ماشین موقعیت قطعه کار را در حالت صحیح قرار دهید، این موقعیت زمانی بدست می آید که عقربه در همه نقاط یک عدد را نشان دهد. اکنون محور فرز گیر بطور دقیقی با خط مرکزی دستگاه تقسیم در یک خط واقع شده است.
موارد استفاده از میز گردان
میز گردان در مواقعی بکار می رود که لازم است قطعه کار روی میز ماشین بچرخد.
قبل از اینکه شروع به تراشیدن شعاع ها کنید، قسمتهای ممکن را با روش معمول خشن کاری کنید.
برای کارهایی که شامل یک یا چند قوس می شوند، خط مرکزی شعاع ها را روی خط موازی میز گردان منطبق کنید.
برای قطعه کارهایی که دارای اشکال نا منظم هستند:
اضلاع مستقیم را باید طوری تراشید که در صورت امکان با اضلاع قطعه کار مرکزی باشد.
بقیه اضلاع را با گرداندن میز گردان به اندازه زاویه مورد نظر می توان ماشین کاری کرد.
شناسایی اجزا و وسایل کنترل:
یک نمونه از ماشین فرز پانتوگراف “۱/۱”
A- دستگیره تامین سرعت.
B- محدود کننده حرکت به پایین.
C-میز قطعه کار .
D,  E- فلکه های حرکت میز قطعه کار-(این فلکه ها برای حرکت دادن به میز اغلب بوسیله چرخ جغجغه در گیر می شوند).
F- فلکه تنظیم حرکت عمودی میز قطعه کار.
G- فلکه حرکت میز الگو در محور افقی به چپ و راست.
H- میز الگو.
I- محور فرز گیر.
J- نگهدارنده س.زن کپی.
K- دسته کنترل پانتوگراف.
L- مکانیزم پانتوگراف.
M- فلکه تنظیم حرکت بار عمودی.
اطلا عات کلی
این ماشین با استفاده از یک سیستم که حرکت ها را از یک سوزن کپی به محور فرز گیر منتقل میکند کار می کند.
این ماشین برای کارهای سبک و برای کپی کردن جزئیات ظریف یک الگو بسیار مفید است.
در بعضی از ماشین ها سیستمی را اظافه میکنند که بتواند نسبت حرکت را بین سوزن و تیغه فرز کاهش دهد. این سیستم به ما اجازه می دهد که بتوانیم از الگو های بزرگ استفاده کنیم و در نتیجه قطعه کاری با دقت اندازه زیاد تولید کنیم.

وسایل نگهدارنده تیغه ها
در بیشتر ماشین های پانتوگراف چون اندازه های ظریف و دقیقی را تراش می دهند.
از فشنگ گیر برای نگهداشتن ابزار استفاده می شود.
استغاده از فشنگ گیر این امکان را به ما می دهد که بتوانیم از انواع و اقسام تیغه فرزها استفاده کنیم.
انواع تیغه های برش
۱-تیغه های فرز با یک لبه برنده:
فرمی که این تیغه ها دارند باعث شده که بتوان به آسانی آنها را به شکل دلخواه و زاویه برش مورد نظر ساخت.
یک دستگاه مخصوص سنگ زنی تیغه های فرز، برای شکل دادن و ساختن این نوع تیغه های فرز بسیار سودمند است.
انواع این نوع تیغه فرزها عبارتند از:
a) استوانه ای با نوک مورب.
b) استوانه ای با نوک کروی.
c) زاویه دار با نوک گرد.
d) زاویه دار با لبه های پخ دار.
نمونه هایی برای موارد استعمال:
a) فرزکاری یک پله.
b) فرزکاری پله با قوس در گوشه ها.
c) فرزکاری یک سطح زاویه دار.
d) کپی کردن یک سطح نا منظم منحنی با فرز.
۲- فرزهای انگشتی:
از فرزهای انگشتی در موارد گوناگونی استفاده می شود،مثلا:
a) پرداخت فرم پروفیل از میان صفه ها.
b) پرداخت کردن یک پروفیل با کف مسطح و دیواره های عمود به کف .
نکته:
اگر لازم باشد که گوشه های کف قوس دار باشند، می توان لبه های نوک تیغه فرز را به فرم دلخواه سنگ زد.
۳-مته های سر تخت:
a) خشن کاری فرم یک پروفیل از روی خط اندازه ها.
b) خشن کاری فرم پروفیل بصورت یک رشته پله.
۴-تیغه فرز ها با نوک کروی:
تیغه های فرز استوانه موقعی مورد استفاده قرار می کیرند که:
a) ماشین کاری یک محفظه با دیواره های مستقیم و قوس در کف محفظه.
b) ساختن یک سطح منحنی که محدب یا مقعر باشد.