اثرات سودمند فلورايد براي سلامتي دندان‌ها

فلوراید :
فلوراید عنصری است که به طور طبیعی در آب، خاک و هوا یافت می‌شود. زمانی‌که فلوراید به صورت خوراکی به میزان مناسب مصرف شود دندان را مقاوم کرده و از پوسیدگی پیشگیری خواهد شد. اگر فلوراید در آب آشامیدنی شهر به میزان مناسب موجود باشد، پوسیدگی‌های دندانی را تا حدود ۶۰درصد کاهش می‌دهد. روش دیگر دریافت فلوراید، استفاده از خمیردندان، دهان‌شویه‌ها و ژلهای حاوی فلوراید است. هر دو روش کاربرد فلوراید یعنی سیستمیک (فلوراید موجود در مواد غذایی و آب آشامیدنی) و موضعی (فلورایدی که بر روی دندانها گذاشته می‌شود) در مقاوم کردن دندان‌ها و پیشگیری از پوسیدگی موثر شناخته شده اند.

در مواد غذایی مصرفی، مقادیری فلوراید وجود دارد که بر حسب انواع آنها، مقدار فلوراید مصرفی نیز متفاوت است. غذاهای دریایی به نسبت سایر غذاها فلوراید بیشتری دارند. چای نسبت به آب آشامیدنی فلوراید بیشتری دارد. در بعضی ترکیبات دارویی نیز فلوراید یافت می‌شود، بطور کلی مقدار فلورایدی که به بدن می‌رسد بستگی به این دارد که در چه منطقه‌ای زندگی می‌کنیم و چه نوع آب و غذایی مصرف می‌نمائیم.

فلوراید اثرات ضدپوسیدگی خود را به ۳ شکل مختلف اعمال می‌کند:

الف) باعث استحکام ساختمان دندان می‌شود.

ب) ضایعات پوسیدگی اولیه بدون تشکیل حفره را دوباره معدنی و محکم می‌کند.

ج) فعالیت ضد میکروبی دارد.

یکی دیگر از فواید فلوراید اثر آن بر روی ریشه دندان بزرگسالان است. بسیاری از مردم در سنین بالا دچار تحلیل لثه می‌شوند و سطح ریشه دندان آنها در دهان نمایان شده و در معرض خطر پوسیدگی قرار می‌گیرند.

مطالعات نشان داده است مصرف موضعی فلوراید سطح عریان ریشه را در مقابل پوسیدگی محافظت می‌نماید.

فلوراید به طرق مختلف می‌تواند در اختیار دندان قرار گیرد:

۱- آب آشامیدنی

۲- مصرف مواد غذایی مانند چای و غذاهای دریایی

۳ـ  قرص‌ها و شربت‌های حاوی فلوراید

۴ـ دهان شویه، خمیر، ژل (استفاده در خانه بصورت روزانه)

۵ ـ ژل‌های موضعی که توسط دندان پزشک بر روی دندان‌ها گذاشته می‌شود.

۶ ـ دهان شویه‌هایی که در مدرسه به صورت هفتگی توصیه می‌شود.

استفاده از خمیردندان‌های فلوراید دار برای کودکان بالای ۲ سال به میزان کم ( به اندازه نخود) توصیه می‌شود و کاربرد دهان شویه‌های حاوی فلوراید فقط در کودکان بالای ۶ سال پیشنهاد می‌گردد.

مطالعات بسیاری نشان می‌دهد که استفاده هفتگی و منظم از محلول دهان شویه سدیم فلوراید ۲درصد که در مدارس ابتدایی کشور توزیع می‌گردد باعث کاهش شیوع پوسیدگی دندان در حد ۳۰ تا ۴۰درصد می‌شود.

لازم‌‌ است بطری‌های دهان شویه در طی سال تحصیلی در مدرسه نگهداری شوند و محل نگهداری بطری‌ها باید جایی محفوظ و دور از نور مستقیم خورشید باشد. ضمناً لازم است برای هر بطری نام دانش‌آموز ثبت گردد و کلیه بطری‌های هر کلاس بصورت مجزا از کلاس‌های دیگر نگهداری شود.

برنامه باید به نحوی تنظیم شود که دانش‌آموزان هر کلاس هر هفته در ساعت و روز خاصی بعد از مسواک زدن از دهان‌شویه استفاده کنند. بهترین زمان استفاده از دهان شویه قبل از شروع اولین ساعت درس است. توجه نمایید که کودکان خردسال از بلعیدن خمیردندان و دهان‌شویه‌های حاوی فلوراید جداً پرهیز کنند زیرا می‌توانند باعث عوارضی نظیر لکه‌دار شدن سطح دندان‌ها، مشکلات استخوانی و مسمومیت‌های حاد گردد.

بنابراین هنگام مصرف دهان شویه‌های حاوی فلوراید نظارت والدین و یا مربیان بهداشت مدارس و یا معلمین ضروری‌است. اگر فلوراید آب آشامیدنی در منطقه‌ای زیادتر از معمول باشد( بیشتر از ۲ppm  یعنی دو قسمت در یک میلیون قسمت) برای جلوگیری از تغییر رنگ دندان‌ها (فلوئوروزیس) تا حد مقدور مخزن و منشاء آب آشامیدنی منطقه را عوض می‌کنند و یا آبهایی را که فلوراید کمتری دارند با آن مخلوط می‌نمایند. لذا استفاده از خمیردندان‌های حاوی فلوراید و دهان شویه‌های فلوراید در آن مناطق توصیه نمی‌شود.