کارنامه سیاسی بنی صدر

بازخوانی اتفاقات سیاسی در بزنگاه های تاریخ پس از گذر سالها این فرصت را می دهد که با نگاهی بی طرفانه و دور از هیجان گذشته را مرور کنیم و از آن چراغی برای آینده بسازیم آینده ای کم اشتباه تر و ایده آل تر، سپید و سیاه کردن آدم ها کار ساده ای است؛ مطمئنا نمی توان یک فرد را سراسر بدی دانست و یا فرد و گروه دیگر را عاری از اشتباه، اینگونه دیدن ساده است اما دردی را درمان نمی کند، آدم بدها و آدم خوب ها متعلق به داستانهاست همه می دانیم سیاه ترین آدمهای تاریخ هم با نیت خوب آن کارهای شرورانه را انجام داده اند، مطمئن باشید هیتلر و صدام و داعش و .. امثالهم هیچ وقت خودشان را قاتل و تروریست نمی دانستند.
اما اینکه چگونه و چرا نیات خوب به شکل بدی ظهور پیدا می کند را می توان با بازخوانی تاریخ در فرمی عقلانی و فارغ از حب و بغض آسیب شناسی کرد. به بهانه ی سالروز عزل بنی صدر نگاهی به کارنامه ی او انداخته ایم و تلاش کردیم بررسی کنیم که چرا و چگونه بنی صدر از فردی مورد اعتماد نظام به فردی “خائن” تغییر ماهیت داد ، تلاش داشته ایم این بررسی آلوده به اغراض سیاسی نشود، باشد که به طبع شما مقبول بیفتد.

بنی صدر و مبارزه

بنی صدر را از لحاظ حزبی می توان متعلق به جبهه ی ملی دانست، او در کنار افرادی همچون: حسن حبیبی، پیش از انقلاب مبارزات انقلابی وسیعی داشت، تا اینکه پس از دو بار بازداشت به فرانسه رفت و در آنجا ادامه تحصیل داد. او تا روزی که امام خمینی (ره) به فرانسه رسید در آنجا حضور داشت، بنی صدر در کنار افرادی همچون : مهندس بازرگان ،حسن حبیبی ، صادق قطب زاده ، ابراهیم یزدی و…از تاثیر گذارترین افراد ابتدای انقلاب بودند؛ او یک روحانی زاده بوده است، پدر بنی صدر ارتباط نزدیکی با آیت الله خمینی (ره) داشت، تسلط او به زبان های فرانسوی و عربی از دیگر امتیازاتش به شمار می رفت، جالب است بدانید او در هواپیمایی که امام را به تهران منتقل کرد حضور داشته است و با امام وارد ایران شده است.

بنی صدر وانقلاب

عضویت در شورای تدوین پیش نویس قانون اساسی و عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی در جهت تدوین قانون اساسی که به لطف ائتلاف گسترده ی احزاب سیاسی در حمایت از او به دست آمد، بنی صدر را به جایگاه خوبی رسانده بود ، اولین نشانه های تفاوت فاز فکری بنی صدر با انقلابیون در مجلس خبرگان رخ داد، در جایی که اصل ولایت فقیه موجب تشکیک آرا شد. فردی چون مهندس سحابی به مخالفت علنی پرداخت و دکتر بهشتی توضیح بیشتری خواست و بنی صدر این جملات را به زبان آورد«تمام روز نمایندگان صحبت از ولایت فقیه کردند و کسی نگفت فقیهی که می‌تواند ولی باشد کیست؟ کجاست آن فقیهی که بتواند جامعیت امام را داشته  باشد؟… می‏گویید بنای کار این است که ما یک بی اعتمادی مطلق به مردم و نمایندگان آن‌ها داریم. این کار صحیح نیست… »

بنی صدر در اول مهرماه ۱۳۵۸ در روزنامه انقلاب اسلامی نیز در این مورد چنین گفت: «آن طوری که ما این اصل را می‌نویسیم قدم به قدم یک نوع استبداد را در قانون اساسی پیش می‌بریم.» دومین شکاف در مورد اصل ۱۱۵ قانون اساسی اتفاق افتاد؛ جایی که صحبت از “اختیارات رییس جمهوری” و شرایط کلی رییس جمهور است. بنی صدر معتقد بود توان و تخصص مدیریتی رییس جمهور مهم تر از اعتقادات مذهبی اش است  و مساله ی بعدی  مشکلی بود  که بعد ها تقریبا تمام روسای جمهور بعدی هم با آن دست به گریبان بوده اند، اختیاراتی که خیلی از آن به شکلی نانوشته در اختیار نهادها و افراد دیگر است با تمام این اتفاقات بنی صدر همچنان محبوبیت نسبی داشت به دو دلیل یک: ریشه در ساختار نظام داشتن و حمایت امام (ره) دو: وجه اپوزسیون گونه اش …

بنی صدر و انشعاب

وزیر امور و اقتصاد دارایی دولت بازرگان، در اولین دوره ی انتخابات ریاست جمهوری موفق شد با کسب ۷۶ درصد آرا به پیروزی بزرگی دست پیدا کند. آن هم در مقابل رقبایی چون: صادق طباطبایی، حسن حبیبی، داریوش فروهر،حسن آیت، حسن غفوری فرد ، حمایت جامعه ی روحانیت مبارز در سیدن او به جایگاه ریاست جمهوری تاسیر بسزایی داشت.انتصاب بنی صدر به عنوان جانشین فرمانده کل قوا و داشتن رسانه ای مثل: “روزنامه انقلاب اسلامی” به مرور قدرت او را افزایش داد، از آن طرف حزب جمهوری اسلامی با اتکا به روحانیون نامی حامی امام خمینی (ره) با قدرت وارد فضای سیاسی شده بود. مجلسی که بنی صدر درآن قدرت چندانی نداشت و اختلافاتی که از ماجرای اصل ولایت فقیه شروع شده بود، ادامه داشت و باعث شد مسئولین حزب جمهوری اسلامی اینگونه بنی صدر را توصیف کنند: خود بزرگ بین ،دارای کیش شخصیت ،تهمت زدن مخالفین، عدم اعتقاد به ولایت فقیه ،لیبرال بودن. بنی صدر هم رفتار دو گانه ای داشت او در مقاطعی تلاش می کرد به روحانیون نزدیک شود اما در موضع گیری خلاف آنها رفتار می کرد.

بنی صدر و ابهامات

“واقعه ی طبس” و آن ۵ فروند هواپیمایی که به غنیمت گرفته شد و اقدام عجیب بنی صدر در منهدم کردن آنها باعث شد، بهزاد نبوی اینگونه اظهار نظر کند : «فرمانده نیروی هوایی وقت به فرمان بنی صدر، [هواپیماهای باقی مانده امریکا را در صحرای طبس] را بمباران کرد تا اسناد وابستگی وی به آمریکا افشا نگردد. بنی صدر که فهمیده [بود] امکان دارد “بهمن باقری” فرمانده نیروی هوایی وقت دستگیر شود و مچ وی باز شود مسئولیت آن را خود قبول کرد و زمانی که باقری را از سرپرستی نیروی هوایی کنار گذاشتند بنی صدر بلافاصله او را به سرپرستی هواپیمایی کشوری منصوب کرد.» خیلی های دیگر هم بمباران این هواپیماها را غیرمنطقی قلمداد کردند هواپیماهایی که در کمترین کارکرد می توانست به ناوگان هوایی اضافه شود،کودتای نوژه و وابسته بودن دو تن از مشاورین بنی صدر به عوامل این کودتا، البته مساله ای است که نمی توان به قطعیت در مورد آن اظهار نظر کرد در مورد مناقشاتی که در مورد شهید رجایی هم رخ داد بنی صدر زیرکانه تلاش می کرد مانع از رسیدن رجایی به منصب نخست وزیری شود که البته مجلس نگذاشت بنی صدر به هدفش برسد.

بنی صدر و اختلاف

همچنان دو گانه ی {لیبرال و مکتبی} ادامه داشت، جنگ هم شروع شده بود و حالا اختلافات بیشتر شده بود ،نقطه ی عطف سخنرانی ۱۴ اسفند و درگیری های متعاقب آن بود. اصل ولایت فقیه، دولت رجایی و حالا جنگ، اختلافات را بیشتر می کرد. از طرفی بنی صدر قائل به جنگ با استفاده از “ارتش” بود و از طرف دیگر افرادی همچون شهید بهشتی و یا آیت الله رفسنجانی نقش خاصی برای “سپاه” قائل بودند، در حالی که مسئولین تلاش داشتند وحدت را حفظ کنند تا کشور در آن شرایط دشوار آسیب نبیند، بنی صدر در سخنرانی های متعدد تلاش می کرد از عده ای اقلیت بگوید که سعی دارند کشور را در قبضه خود به دست بگیرند او گله داشت که چرا هر نهادی برای خود یک زندان دارد چرا چماقداران به دفتر روزنامه حمله می کنند و چرا با مخالفان برخورد های خشونت آمیز می شود و اینها را به شکلی عنوان می کرد که چهره ی مطلوبی از نظام رافت انگیز اسلامی در اذهان عمومی باقی نمی ماند. سخنرانی های بنی صدر ادامه داشت و با هر بار سخنرانی او موجی از اختلاف ایجاد می شد ، جمله ای از سخنان او در ۲۲ بهمن ۱۳۵۹: «آن شعارهایی که شما برای آن قیام کردید حق شماست و نباید اجازه دهید هیچ گروه چماقدار و بی چماق این حقوق را از شما سلب کند.»

بنی صدر از وجود شکنجه در نظام اسلامی میگفت، او مسئولین را متهم به تمامیت خواهی میکرد و از وجود استبداد می گفت و به هر مناسبتی حرف هایش را تکرار می کرد و با افرادی نظیر شهید بهشتی، آیت الله رفسنجانی و شهید رجایی به مخالفت پرداخت، پیشنهاد مناظره به سران قوا داد. مناظره ای تلویزیونی که البته با هوشیاری سران حزب جمهوری اسلامی این مناظره برگزار نشد.او قبل از مناظره نامی هدفدار بر مناظره اش گذاشته بود تا پیشاپیش اهدافش را القا کند: پدیده چماقداران.

بنی صدر و فرار

هرچقدر که سران نظام سعی در برطرف کردن اختلافات داشتند بنی صدر با طرح اختلافات در مجامع عمومی سعی در جلب نظر مردم به سمت خود داشت و در نهایت آش آنقدر شور شد که  امام (ره) او را از سمت جانشینی فرمانده کل قوا برکنار کرد و در نهایت بنی صدر از سمت ریاست جمهوری هم عزل شد، بنی صدر تا سه ماه بعد از برکناری اش در ایران زندگی می کرد تا اینکه به همراه مسعود رجوی (سرکرده منافقین) و با همان خلبانی که شاه را از کشور خارج کرده بود از کشور گریخت و دیگر بازنگشت و امروز در ۸۲ سالگی با حضور در شبکه های معاند به تحلیل های سیاسی مشغول است همچنین هر از چند گاهی تالیفات او منتشر می شود.

(تمام جملات داخل پرانتز به نقل از سایت « شخصیت نگار» می باشد و نمی توان با قطعیت از صحت آن اطمینان داشت)

منبع : برترین ها