گلهای زینتی - یاس سفید

Jasminum Officinale که به یاس سفید شهرت دارد، معروفترین گونه از گلهای یاس است که عطر و بوی آن در جهان شهرت دارد و بسیاری از کمپانی های عطر و ادکلن از اسانس آن استفاده میکنند.
کشور خاصی به عنوان مبدأ این گیاه معرفی نشده است اما مسلماً متعلق به آسیای مرکزی است.
این همان گلی است که شعرا از آن زیاد نام میبرند و گل مورد علاقه شاعران بزرگ ایران است و در زبان انگلیسی آنرا Poet’s jasmine که به معنی یاس شاعران است مینامند
این گل بیشترین عطر خود را در هنگام غروب دارد و برداشت آن معمولاً در این زمان است.
یاس سفید آفتاب فراوان و کود متعادل که ۱۲-۱۲-۱۲ است نیاز دارد این کود در آب حل میشود و آبی رنگ است نیم قاشق چایخوری آنرا در چهار لیتر آب حل کنید و با آب پاش روی برگهای گیاه بپاشید تا آنرا خیس کند و باقی را در پای گیاه و در گلدان بریزید در صورت بزرگ بودن گیاه اگر نیاز داشتید مقدار بیشتری کود تهیه کنید. عدد اول مقدار نیتروژن دومی میزان فسفر و عدد سوم میزان پتاسیم را در کود نشان میدهد کمپانی های سازنده کود این در صد ها را بر اساس نیاز گیاه تغییر میدهند تا اثری که میخواهند در گیاه بوجود بیاورند عدد وسطی برای برخی از گلها باید کوچک و برای انواع دیگر باید بزرگ باشد ، اگر عدد اول بزرگ باشد برای گیاهان سبز با برگ زیاد مناسب است و هم میتواند زیادی آن گل را بسوزاند یا برگهای آن را دچار خال های خشک و سوخته کند . اما کود بالانس مزبور برای گیاه یاس مناسب است .
فراوانی گلهای گیاه یاس مخصوصا در گلدان به کود دهی منظم آن مستقیما ربط دارد، کود دادن را در تمام فصل گل دهی که تا اوایل زمستان هم میرسد هر پانزده روز یکبار میتوانید ادامه دهید از قاشق اندازه گیری استفاده کنید و اندازهء کود را تغییر ندهید. وقتی سرما به ۱۰ درجه بالای صفر رسید آنرا به مکان مسقف بیاورید و دیگر به آن کود ندهید تا بهار بعد که هوا دوباره گرم شود و بتوانید آنرا بیرون بگذارید . پس از آن باز میتوانید بمحض بیدار شدن گیاه برنامه کود دهی به آنرا ادامه دهید .
یاس داخل گلدان زیاد بزرگ نمیشود , در مناطق گرمسیر آنرا بیرون و در حیاط بکارید و از نی یا چوب برای سر پا نگه داشتن گیاه استفاده کنید و یا آنرا کنار دیوار بکارید تا روی دیوار حیاط رشد کند و به پایین بیفتد. در مناطق هشت کشاورزی به بالا آنرا مستقیما میشود در باغچه کاشت و قبل از شروع فصل گل دهی آنرا کمی آرایش داد .
یاس سفید را هر از چندی لازم است که بیارایید و شاخ و برگ های گل کرده ستبر را کمی بچینید و آنرا دوباره شاداب کنید . از خاک خوب دارای هیوموس و یا هوموس با پرلایت و یا بدون آن استفاده کنید . اگر خاک گلدان در ایران به صورت تجارتی عرضه میشود و در دسترس است از آن استفاده کنید و حتما خاک خوب برای این گیاه بکار ببرید، زیرا گیاه یاس سالها برایتان زیبایی خواهد آفرید؛ خاک ها متفاوتند و خاک با ماسه و پیت ماس و خاک برگ و پرلایت و چوب سخت پوسیده شده در اثر رشد دادن باکتری ها با آن بیشتر محتویات این نوع خاکها هستند
در صورت خشک بودن هوا احتیاج به غبار پاشی روزانه دارد. گلها را از خیس شدن محفوظ نگه دارید. جهت تامین رطوبت پایدار گلدان را درون گلدانی بزرگتر قرار داده و حد فاصل بین آن دو را با خزه مرطوب پر نمائید.
عصاره این گیاه در طب عامیانه استفاده می شود. مثلاً برای درمان هپاتیت در جنوب چین مورد استفاده است. همچنین دارای قابلیت های ضد ویروسی است. اثر عصاره جوانه های تازه گل بر روی باروری زن ها مورد مطالعه قرار گرفت و این عصاره سبب کاهش قابل توجهی در سطح پروژسترون سرم بوده است
عطر یاس به عنوان آرام بخش و تسکین دهنده است و کمی خواب آلود شرح داده شده و برای کاهش افسردگی و استرس مفید می باشد. همچنین عصاره یاس سفید به عنوان داروی تقویت کننده غرایز جنسی در دارو سازی استفاده میشود.
مقدار بسیار کمی روغن از یاس سفید استخراج به دست می آید که یک روغن بسیار گران است ، اما می توان آن را در غلظت های پایین تهیه کرد.
اگر مشاهده کردید برگهای جدید ریز و گلها ظاهر نمی‌شوند: گیاه نیاز به کود دهی دارد. هر دو هفته یکبار کود دهی کنید. اگر رشد گیاه کند شده است ممکن است احتیاج به تعویض گلدانها داشته باشد.
اگر مشاهده کردید برگها به شکل و حشرات سبزرنگی روی آن وجود دارند: گیاه را با سم حشره کش نفوذی سم پاشی کنید تا حشرات از بین بروند.
اگر مشاهده کردید حشرات ریزی در اطراف گلدانها در حال پروازند: گیاه را با سم حشره کش هر هفته سم پاشی کنید تا حشرات از بین بروند.
اگر مشاهده کردید برگها کمرنگ شده و می‌ریزند: به علت آبیاری بیش از اندازه است. اجازه دهید سطح خاک قبل از آبیاری خشک شود سپس آبیاری کنید. در تابستان به آبیاری بیشتر نیاز دارد.
اگر مشاهده کردید برگها و غنچه‌ها قبل از باز شدن قهوه‌ای می‌شوند: هوا خیلی گرم و خشک است. گیاه را غبار پاشی کنید.
اگر مشاهده کردید برگها چین و چروکدار و قهوه‌ای می‌شوند: خاک خیلی خشک و یا گیاه در معرض اشعه مستقیم آفتاب بوده است. اگر گیاه احتیاج به آبیاری دارد آن را به مدت ۱۵ دقیقه درون سطل پر از آب منتقل نموده و سپس آنرا خارج نمایید در صورت لزوم گیاه را به محلی با اشعه غیر مستقیم ببرید.
اگر مشاهده کردید گلها باز نمی‌شوند: نور کافی نیست گیاه را به محل پرنورتری منتقل کنید.
اگر مشاهده کردید برگها رنگ پریده و سطح زیرین آنها دارای تار عنکبوت است: کنه ریز قرمز عامل آن است با اسفنج آغشته به سم کنه کش سطح زیرین برگها را تمییز نمایید تا علایم برطرف گردند. ایجاد رطوبت به خصوص رطوبت دایمی و پایدار در کاهش آفت موثر است.
اگر مشاهده کردید برگها سیاه می‌شوند: هوا سرد است گیاه را به محل گرمتری منتقل نمایید. ممکن است این عارضه به علت استفاده از مواد براق کننده شیمیایی نیز باشد از آنها استفاده ننمایید.
تکثیر این گیاه با ریشه‌دار نمودن قلمه در اواخر تابستان ، خوابانیدن شاخه‌ها و جدا کردن پاجوش‌ها در بهار امکان پذیر است
روغن یاس سفید در برخی افراد اگر بیش از حد و در غلظت بالا مصرف شود موجب سوزش میشود می شود، بنابراین با احتیاط استفاده کنید و ترجیحا در غلظت های پایین باشد.

منبع : نارگیل