مهارتهایی برای رضایت داشتن از زندگی

چگونه از زندگی خود احساس رضایت کنیم؟
یکی از آرزوها و یا بهتر بگویم یکی از دغدغه‌های هر انسانی در زندگی داشتن احساس رضایت و خوشبختی است. به عبارت دیگر رضایتمندی از زندگی یکی از رازهای ناشناخته زندگی انسانهای موفق است همان‌هایی که اگرچه با مشکلات گوناگونی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند و احساس نارضایتی از زندگی خود نمی‌کنند.
و اما در پاسخ به این سؤال که چگونه می‌توان از زندگی خود احساس رضایت داشت؟ چنین می‌گوئیم که جایگاه مهمی در رسیدن به تکامل مادی و معنوی انسانها دارد یکی از رسالتهای دین اسلام آموزش مهارتهای زندگی به پیروانش می‌باشد و قرآن کریم در این زمینه آموزه‌های مهمی دارد، با کمی دقت در سیره و رفتار رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله وسلم درمی‌یابیم که ایشان در کنار تعالیم ملکوتی و قدسی خود مهارتهای زندگی را نیز به پیروان خود آموزش می‌دادند. و این روش را حضرت علی علیه‌السلام و دیگر پیشوایان معصوم علیهم‌السلام نیز داشتند. بسیار دیده‌ایم کسانی را که فاقد امکانات زندگی اند اما از احساس رضایت برخوردارند و برعکس بسیاری از افرادی که با داشتن امکانات فراوان در زندگی احساس خوشبختی را تجربه نمی‌کنند.
توجه داشته باشید که رضایت از زندگی یک احساس درونی است که می‌تواند تحت تأثیر واقعیتهای بیرونی باشد اما وابسته به آن نیست؛ به طوری که می‌توان در بدترین شرایط ، از زندگی احساس رضایت داشت.
ممکن است که این سؤال در ذهن هر یک از ما شکل بگیرد که با این وجود سرچشمه‌ی احساسات انسان کجاست یا این که چه چیزهایی در شکل‌گیری احساسات نقش دارند؟
پاسخ این است که احساس، ناشی از تفکر انسان است پس احساسات نتیجه‌ی مستقیم افکارند و ما آن‌گونه که می‌اندیشیم احساس می‌کنیم. در واقع بدون داشتن افکار خشمگینانه نمی‌توان احساس خشم کرد ، بدون داشتن افکار افسرده نمی‌توان احساس افسردگی نمود و بدون داشتن افکار حاسدانه نمی‌توان احساس حسد کرد و …. بنابراین احساس رضامندی یا نارضایتی از زندگی ریشه در چگونگی تفکر ما دارد و برای رسیدن به رضایت از زندگی باید در تفکراتمان تجدید نظر کنیم نه اینکه فقط به تهیه و تأمین امکانات فراوان بیاندیشیم.
باید گفت که تغییر در تفکرات اولین گام جهت رسیدن به احساس رضایت در زندگی است و در این مسیر ابتدا باید تصور خود را از دنیا تصوری واقع‌بینانه کنیم نه خیالی به عبارت دیگر:
شناخت واقعی‌ت‌ها و گریز از تخیّلات و توهّمات یکی از مهارتهای رضامندی و راز شاد زیستن در زندگی است. اما آیا با وجود واقعیتهای زندگی که گاه بسیار سخت و تلخ‌اند و نمیتوانیم آنها را انکار کنیم باز هم می‌توان به شادمانی و رضایتمندی رسید؟
حقیقت این است که برای مقابله با سختی‌ها و مشکلات احتیاج به مهارتهایی است که آنها را ابتدا باید شناخت و سپس بکار برد. حضرت علی علیه‌السلام می‌فرمایند: کسی که دنیا را بشناسد به خاطر مصیبت‌های آن غمگین نمی‌شود.
خوب به این سخن گهربار توجه کنید که حضرت علی علیه‌السلام می‌فرماید: دنیا باید جای خوشی‌ها باشد و یا اینکه تصور کنید دنیا پر از خوشی و راحتی است بلکه می‌فرماید اگر دنیاشناسی‌تان واقعی باشد با وجود سختی‌ها و با اقرار به وجود آنها باز هم احساس ناراحتی  و نارضایتی به شما دست نخواهد داد. دقت داشته باشید آموزه‌های زندگی‌ساز دین، انسان را به گونه‌ای تربیت می‌کند که در اوج سختی‌ها و در عمق گرفتاریها نیز ناامید و افسرده نخواهد شد. پس همان‌گونه که گفتیم احساس رضایت از زندگی هنگامی شکل می‌گیرد که انتظار ما از زندگی واقع‌گرایانه باشد و دنیا را آن‌گونه که هست بشناسیم و این‌گونه می‌توانیم با وجود مشکلات به راحتی زندگی نمائیم.
اما بدانید که رضایت از زندگی را با بازنگری در تفکرات و اصلاح آنها می‌توان بدست آورد .
توجه داشته باشید که اگر از دنیا انتظار بهشت داشته باشیم نگاه ما واقع‌بینانه نخواهد بود چون اینجا دنیا است و بهشت نیست زیرا در بهشت آنچه را می‌خواهیم می‌شود اما در دنیا آنچه را می‌شود باید خواست پس باید آن را آن‌گونه که هست بشناسیم و بپذیریم و براساس شرایط موجود به برنامه‌ریزی و فعالیت بپردازیم. با خواندن این جملات پرمعنا از امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌توان فهمید که چگونه انسان می تواند در یک آرامش خاص زندگی کند. حضرت این‌گونه می‌فرمایند: هرگاه آنچه را خواستی نشد آنچه را شد بخواه. و هرگاه آنچه را خواستی نشد آنچه را هست سخت نگیر. و اگر آنچه را خواستی نشد اهمیت نده که چگونه هستی .
نکته‌‌ی مهم دیگر آن است که نباید فراموش کرد که دنیا گذرگاه موقت است نه دائم. و حیات انسان محدود به این دنیا نیست. و توقفگاهی است برای حیات جاوید، و اگر ما این موعظه‌ی امیرالمؤمنین علیه‌السلام به فرزندشان امام حسن علیه‌السلام را به گوش جان بسپاریم ، هیچ‌گاه کاستی‌های آزاردهنده دنیا برایمان غیرقابل تحمل نخواهد بود. حضرت این‌گونه می‌فرمایند: «‌… مَثَل کسانیکه دنیا را خوب آزموده‌اند همانند مسافرانی ایت که در سرمنزلی بی‌آب و آبادی و پرمشقّت که قابل ماندن نیست قرار گرفته‌اند و قصد دارند به منزلی پرنعمت و به ناحیه‌ای که در آن آسایش و راحتی است کوچ نمایند. پس مشقت‌های راه و دوری دوستان و سختی سفر و ناگواری غذاها را تحمل کردند تا به خانه‌ی وسیع خویش و سرمنزل قرار  و آسایش خویش درآیند و از هیچ‌یک از این مشکلات احساس درد نمی‌کنند و هزینه‌های مصرف شده را خسارت نمی‌شمرند و هیچ چیز برایشان محبوب‌تر از آن چیزی نیست که آنان را به منزلشان نزدیک‌تر سازد و به محلشان برساند. پس اگر انسان خود را در این دنیا غریب و ناآشنا و رهگذری بداند که لحظاتی چند را در آن سپری می‌کند ناملایمات و سختی‌های آن را آزاردهنده نمی‌بیند.
و این سخن حضرت علی علیه‌السلام را فراموش نکنید که می‌فرمایند: هر کس آرزوهایش زیاد شود رضایت او کم می‌شود.
یکی از عواملی که باعث نارضایتی از زندگی می‌شود عامل مقایسه در زندگی است ، یعنی سنجش موقعیت خود با وضعیت دیگرانکه ره‌آورد آن یا شادمانی و رضایت از زندگی همراه با امید و پویایی است و یا ناخرسندی و نارضایتی از زندگی همراه با ناامیدی و ناتوانی. به عبارت دیگر مقایسه‌ی اجتماعی مانند شمشیر دولبه‌ای است که می‌تواند باعث آرامش و یا اضطراب شود.
اشاره‌ای داریم به چند نمونه از پیامدهای مضر مقایسه نمودن در کلام معصومین علیهم‌السلام ، امام باقر علیه‌السلام می‌فرمایند: هر کس به آنچه در دست دیگران است چشم بدوزد اندوه او طولانی می‌گردد و خشم او آرام نمی‌گیرد.
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم می‌فرمایند: کسی که در دنیای خود به کسی که بالاتر از اوست نگاه کند و نسبت به آنچه ندارد افسوس خورد خداوند او را نه شاکر می‌نویسد و نه بردبار.
پیام‌آور رحمت و امید حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم این‌گونه سفارش می‌نماید که: ‌البته برای رهایی از این پیامدها به کسی که پائین‌تر از خودتان می‌باشد بنگرید و به آن که بالاتر است نگاه نکنید که این کار برای آن که نعمت‌های خدارا ناچیز نشمرید بهتر است.
هنر انسان به نادیده گرفتن داشته‌ها و ناچیز شمردن آنها نیست، بلکه در این است که انسان حتی با کوچک‌ترین امکانات از روحیه‌ای قوی و بانشاط برخوردار باشد و در این صورت است که او سپاسگزار نعمت‌های خدا خواهد بود و احساس نارضایتی نخواهد داشت و این کلام  امام موسی کاظم علیه‌السلام  راهگشای ما خواهد بود که می‌فرماید: دنیا را ناچیز بشمارید و آن را راحت بگیرید چرا که به یقین هیچ مردمی آن را راحت نگرفتند مگر آنکه خداوند زندگی را بر آنان گوارا نمود.
از دیگر موانع رضایتمندی در زندگی هوس‌ها و آرزوهای زیادی است که در سر می‌پرورانیم. غافل از اینکه هوسها قربانگاه  آسایش و آرامش زندگی‌اند . پس کلام امام علی علیه‌السلام را همواره به یاد داشته باشید که می‌فرمایند: زندگی را جستجو کردم و آن را جز در ترک کردن هوس ندیدم ، پس هوس را ترک کنید تا زندگیتان لذت‌بخش گردد.
در پایان یادآور می‌شویم که این موارد برخی از راهکارهای رضایت از زندگی و یا عوال نارضایتی از زندگی است، اما همواره به یاد داشته باشید، که رضایت از زندگی یک هنر است و برای زندگی بهتر باید در این عرصه هنرمند شد.
البته برای هنرمند شدن در این عرصه کافی است به سراغ روایات ائمه‌ی اطهار علیهم‌السلام برویم و از این‌ گنجینه‌ی ارزشمند در جهت رضایت‌مندی و شادی در زندگی دنیوی و برای سعادت اخروی استفاده‌ی بهینه نمائیم.