اعتیاد در مدارس را جدی بگیریم

در سالهای گذشته شاهد انتشار خبرهای گوناگونی در حوزه اعتیاد و مواد مخدر هستیم؛ خبر‌هایی که هر از گاهی از کشفیات قابل توجه مواد مخدر در بخش‌هایی از کشور و همچنین وجود مواد مخدر جدید حکایت دارد.

از سوی دیگر در چند وقت گذشته به صورت مرتب شاهد اعلام هشدارهای تامل انگیزی درباره مواد مخدر جدید و صنعتی یا عوارض مصرف آن و همچنین کاهش سن اعتیاد در کشور از سوی مدیران مسۆول و همچنین کارشناسان حوزه اعتیاد بودیم، تا جایی که برخی کارشناسان نسبت به افزایش آمار اعتیاد بین دانش‌آموزان هشدار می‌دهند!

آیا اعتیاد در مدارس را جدی گرفته‌ایم؟

در حال حاضر از میزان دقیق اعتیاد در بین دانش‌آموزان آمار دقیقی در دست نیست، چرا که از سال ۸۶ تاکنون دیگر آماری از دانش‌آموزان مبتلا به اعتیاد در کشور منتشر نشده اما براساس تحقیقاتی که سال‌ها پیش توسط مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی منتشر شد، ‌اعتیاد به طور کلی بویژه بین دانش‌آموزان روندی رو به رشد داشته تا جایی که این مرکز اعلام کرده است: ‌«بررسی روند آسیب‌های اجتماعی نشان داده برخی از آسیب‌ها همانند اعتیاد روندی صعودی دارد به‌گونه‌ای که میزان آن در یک دوره ۷ ساله به طور تقریبی ۲ برابر شده است».

در آن زمان این مرکز به مدیران کشور توصیه کرده است: «اولین و مهم‌ترین گام برای مقابله با مسائل اجتماعی باور به اجتماعی بودن این پدیده‌ها و توجه به این نکته است که ریشه آنها را باید درون جامعه جست‌وجو کرد».
تغییر نگاه به مقوله مهم اعتیاد

این روزها به نظر می‌رسد نگاه به موضوع کاهش سن اعتیاد که تا به حال با محافظه‌کاری بیشتری با آن برخورد می‌شد، تغییر کرده و ضرورت بیشتری نسبت به آگاهی‌رسانی از این موضوع احساس شده چرا که معاون کاهش تقاضا و توسعه مشارکت‌های مردمی ستاد مبارزه با مواد مخدر از اجرای برنامه‌های پیشگیری از اعتیاد برای دانش‌آموزان، والدین، مدیران و کارکنان مدارس خبر داد.

موضوع اعتیاد دانش‌آموزی یکی از موضوعاتی است که به هر حال در جامعه وجود دارد و برای کاهش این آمار نیازمند اقدامات جدی هم از سوی مدیران آموزش و پرورش و هم والدین هستیم. برنامه‌ای برای جلوگیری از اعتیاد دانش‌آموزان می‌تواند مفید باشد که بتواند نگرش دانش‌آموزان را تغییر دهد یعنی دانش‌آموز زمانی که از کلاس پیشگیری از اعتیاد بیرون می‌رود از مواد مخدر نفرت داشته باشد

بابک دین‌پرست، معاون کاهش تقاضا و توسعه مشارکت‌های مردمی ستاد مبارزه با مواد مخدر با اعلام این خبر، گفت: در راستای سند جامع پیشگیری از اعتیاد و تفاهمنامه بین ستاد مبارزه با مواد مخدر و وزارت آموزش و پرورش، طی ۹ ماهه سال‌جاری این وزارتخانه اقدام به اجرای برنامه‌هایی همچون طرح مدرسه عاری از خطر ویژه دانش‌آموزان پایه اول مدارس مقطع متوسطه دوم دولتی (دبیرستان) در ۲۰۵۰ مدرسه کشور کرده است. وی افزود: اجرای طرح آموزش مهارت‌های مقابله‌ای ویژه دانش‌آموزان مدارس مقطع متوسطه اول دولتی (راهنمایی) در ۲۲۴۲ مدرسه کشور، اجرای طرح مدرسه مراقب اجتماع‌محور ویژه دانش‌آموزان مدارس تمام مقاطع تحصیلی در ۵۸۲۲ مدرسه کشور و اجرای طرح آموزش مهارت‌های مراقبت از خود ویژه دانش‌آموزان مدارس مقطع ابتدایی دوم در ۴۱۲۵ مدرسه در سطح کشور از دیگر اقدامات وزارت آموزش و پرورش براساس این تفاهمنامه است. دین‌پرست، برگزاری جلسات آموزش مهارت‌های زندگی، سبک‌های فرزندپروری و روش‌های پیشگیری اولیه از اعتیاد ویژه والدین دانش‌آموزان مقاطع راهنمایی و متوسطه دولتی و برگزاری جلسات کارگاهی آموزش ارتباط موثر با دانش‌آموزان، شناخت عوامل محافظ و خطر، روش‌های پیشگیری اولیه از اعتیاد ویژه مدیران و معاونان، مشاوران، مربیان پرورشی و مربیان بهداشت، معلمان ورزش مقاطع متوسطه اول و متوسطه دوم دولتی را از دیگر برنامه‌های اجرایی این وزارتخانه نام برد.

با طرح و برنامه کار پیش نمی‌رود!

در همین باره هومان نارنجی‌ها، کارشناس حوزه اعتیاد می‌گوید: موضوع اعتیاد دانش‌آموزی یکی از موضوعاتی است که به هر حال در جامعه وجود دارد و برای کاهش این آمار نیازمند اقدامات جدی هم از سوی مدیران آموزش و پرورش و هم والدین هستیم. برنامه‌ای برای جلوگیری از اعتیاد دانش‌آموزان می‌تواند مفید باشد که بتواند نگرش دانش‌آموزان را تغییر دهد یعنی دانش‌آموز زمانی که از کلاس پیشگیری از اعتیاد بیرون می‌رود از مواد مخدر نفرت داشته باشد و تا این حد نگرش‌اش تغییر کرده باشد. این کارشناس حوزه اعتیاد معتقد است که در کنار اجرای برنامه‌های اعتیاد در مدارس باید والدین دانش‌آموزان را هم با مهارت‌های زندگی آشنا کرد و همزمان با آشنایی دانش‌آموزان سطح آگاهی خانواده‌ها را هم بالا برد تا به صورت همسو دانش‌آموز در خانه و مدرسه کنترل شود. به باور نارنجی‌ها یکی از راهکارهای عملی در موضوع کاهش آمار اعتیاد در مدارس می‌تواند مدل‌سازی برای مدارس باشد به این صورت که در مناطق آلوده و در مدارسی که والدین دانش‌آموزان خواهان کاهش اعتیاد در آن منطقه هستند مدرسه‌ای را انتخاب کرده و تیم کارشناسی را در مدرسه مستقر کرده و نتیجه این تحقیق را به عنوان مدلی برای مدارس دیگر به اجرا درآوریم. وی ضمن گلایه از قرار نگرفتن درس اعتیاد در کتب درسی می‌افزاید: در آموزش و پرورش دفتر سلامت وجود دارد اما به دلیل کمبود نیرو قادر به رسیدگی به همه امور محوله از جمله شپش، آنفلوآنزا، دهان و دندان و اعتیاد به صورت همزمان نیستند و این هم مزید بر علت شده است. نارنجی‌ها در پایان تاکید کرد: تا زمانی که موضوع اعتیاد، مردمی و در سطوح کوچک تعریف نشود نمی‌توان با آن مقابله کرد و پیشگیری از این بلای خانمانسوز با بخشنامه و دستورالعمل تنها صورت نخواهد گرفت.